موسسه پژوهشی ماد دانش پژوهان

شبیه سازی روشی است که به وسیله ی آن یک تجربه ی مصنوعی یا فرعی ایجاد می شود که فراگیر را در فعالیتی درگیر می سازد که شرایط زندگی واقعی را بدون پیامدهای خطرناک یک موقعیت واقعی منعکس می سازد. در واقع شبیه سازی تقلید کردن یا مشابه سازی یک نظام واقعی است، به طوری که ما بتوانیم آن را جستجو کنیم، تجربیاتی را در آن انجام دهیم و قبل از اجرا کردن، آن را در جهان واقعی، درک کنیم.

در واقع شبیه سازی تقلیدی از یک سیستم یا یک پدیده طبیعی در محدوده آزمایشگاه و محیط آزمایشی است. شبیه سازی در واقع تقلید از یک نظام واقعی زندگی است، به طوری که ما در آن می توانیم جست و جو کرده و تجربیاتی به دست آوریم و قبل از اجرا کردن آن در جهان واقعی، آن را درک کرده و از ابعاد مختلف مورد تحلیل قرار دهیم.

شبیه سازی نمادی از کاربرد اصول سایبرنتیک یا علم فرمانشی» است. بر اساس این علم، انسان یک نظام کنترلی است که یک دوره فعالیت را انجام می دهد در مرحله ی بعد همان فعالیت را اصلاح نموده و جهت می دهد. این رشته به عنوان مطالعه ی تطبیقی مکانیسم کنترل انسان (یا زیست شناختی) و نظام های الکترو مکانیکی نظیر رایانه توصیف می شود. با قیاس بین انسان و ماشین، فراگیر را به عنوان نظام بازخوردی خود تنظیم مفهوم سازی می کنند. به عبارتی یادگیری بر اساس سایبرنتیک تجربه کردن نتایج محیطی رفتار و اشتغال در رفتار خود اصلاحی است و محیط زمانی مناسب یادگیری است که تمام بازخوردها کامل رخ دهند. بر این اساس تمام رفتار انسانی یک طرح قابل درک حرکتی را در بر دارد که این طرح شامل رفتار نا آشکار (مثل تفکر) و رفتار نمادی آشکار است، افراد در شرایط فرضی رفتار خود را بر حسب بازخوردی که از محیط دریافت می کنند تغییر داده و شکل حرکات و پاسخ خود را در ارتباط با این بازخورد سازمان می دهند. در این فرآیند توانمندی های حسی-حرکتی آنان به نظام های بازخوردی آنان شکل می دهد.

در زیر به برخی از سیستم هایی که کارایی ابزار شبیه سازی در آن ها به اثبات رسیده و از ابزار شبیه سازی به صورت گسترده استفاده می کنند اشاره می شود:

    زنجیره تامین و لجستیک

    بیمارستان ها و مراکز درمانی

    فرآیند بازاریابی و تحلیل رقبا

    فرآیند های ساخت و تولید

    فرودگاه ها، فروشگاه ها و سیستم های تردد عابرین

    سیستم های حمل و نقل و انبارداری

    مدیریت پروژه و مدیریت دارایی ها

    سیستم های خدماتی

    سیستم های ریلی

    سیستم های دفاعی و نظامی

    سیستم های ارتباطی و مخابراتی

    مدیریت استراتژیک و برنامه ریزی

    فرآیندهای اجتماعی

    مدل سازی سیستم های بیولوژیک

از عناصر مهم در شبیه سازی، استفاده از شبیه ساز می باشد. شبیه ساز یک وسیله مهارت آموزی است که از آن می توان برای نشان دادن واقعیت ها از نزدیک استفاده کرد و پیچیدگی رویدادها را با استفاده از آن کنترل نمود. شبیه ساز قادر است برای فراگیران وظایف یادگیری مستم پاسخ را فراهم آورد، که البته واقعی نیستند همانند برخورد اتومبیل شبیه سازی شده در آموزش رانندگی.

 

انواع‌ شبیه‌‌ سازی

شبیه‌ سازی‌ همانی‌: در این روش، خود سیستم را به‌ عنوان مدل آن در نظر گرفته و رفتار آن‌ را بررسی می‌کنیم. به‌‌ عبارت‌ دیگر این‌ روش‌، همان‌ آزمایش‌ مستقیم‌ روی‌ سیستم‌ است‌ و در صورت‌ یافتن‌ پاسخی‌ برای‌ مسئله‌ مورد نظر، صد درصد قابل‌ استفاده‌ و مفید است.

 

شبیه‌ سازی‌ نیمه‌ همانی‌؛ در این روش، تا آن جا که امکان دارد، از اشیا و قوانین واقعی سیستم استفاده می کنیم. تنها، اشیا یا مراحلی‌ از سیستم‌ واقعی‌ که‌ باعث‌ غیر ممکن‌ شدن‌ شبیه‌ سازی‌ همانی‌ است‌، مدل‌سازی‌ می‌شود. به‌‌ عبارت‌ دیگر، بخشی‌ از مدل‌ سیستم‌، واقعی‌ و بخش‌ دیگر غیر واقعی‌ یا شبیه‌ سازی‌ شده‌ است‌.

شبیه‌سازی‌ آزمایشگاهی‌؛ در این‌ روش،‌ بعضی‌ از نماها و اشیای سیستم‌ واقعی‌، به‌ وسیله‌ امکانات ‌آزمایشگاهی‌ ساخته‌ شده‌ و بعضی‌ نماها و روابط‌ دیگر به‌‌ وسیله‌ سمبل‌ها جایگزین‌ می‌شوند. مثل راداری که با امکانات و مقیاس آزمایشگاهی ساخته می‌شود.

 

شبیه‌سازی‌ کامپیوتری‌؛ در شبیه‌سازی‌ کامپیوتری‌، مدل ساخته‌‌ شده، برنامه‌ای‌ کامپیوتری‌ است‌ که کلیه‌ اشیا و نماهای‌ سیستم‌، به‌ ساختارهای‌ برنامه‌ای‌ و کلیه‌ مشخصات‌ و رفتار آن، به‌ متغیرها و توابع‌ ریاضی‌ تبدیل‌ شده و قوانین‌ و روابط‌ حاکم‌ بر سیستم‌ و ارتباط‌شان‌ با یکدیگر، در درون برنامه‌ در نظر گرفته‌ می‌شود . شبیه‌ سازی‌ کامپیوتری‌ (به‌‌ علت‌ عملی‌ بودن‌ و داشتن‌ امتیازات‌ خاص‌ خود)، برای‌ بررسی‌ و مطالعه‌ اغلب‌ سیستم‌ها؛ از قبیل‌ حمل‌ و نقل‌، بیمارستان‌، سیستم‌های‌ صنعتی‌، تولیدی‌، ترافیک‌، انبار و غیره‌ به‌کار می‌رود.

 

شبیه سازی به کمک کامپیوتر

شبیه سازی کامپیوتری یا شبیه سازی رایانه ای به اجرای یک شبیه سازی با استفاده از یک برنامه کامپیوتری می گویند طوری که این برنامه کامپیوتری مدل شبیه سازی شده را تعریف کرده و آن را تحلیل کند. شبیه‌ سازی کامپیوتری یک شبیه‌سازی است که در یک کامپیوتر واحد یا شبکه‌ای از کامپیوترها برای باز تولید رفتار یک سیستم اجرا می‌شود. شبیه سازی های کامپیوتری بسته به مدل شبیه سازی شده دارای حجم محاسباتی مختلف اند. در شبیه سازی های پیچیده، حجم محاسبات در شبیه سازی کامپیوتری به مراتب بسیار وسیع تر از شیوه های سنتی که در آن شبیه سازی به وسیله محقق و با استفاده از ریاضیات روی کاغذ انجام می شوند، است.

 

دلایل استفاده از شبیه سازی

 

 فشردن زمان: به کمک شبیه سازی می توان فرآیند های یک سیستم را که ممکن است چندین سال به طول می انجامد در چند ثانیه شبیه سازی کرد.

 

گسترش زمان: به وسیله اطلاعات به دست آمده از شبیه سازی، پژوهشگر می تواند به جزئیاتی که در زمان واقعی (به علت بالا بودن سرعت ایجاد پدیده در سیستم واقعی) قابل مشاهده نیستند را مورد مطالعه قرار دهد.

 

شبیه سازی این امکان را فراهم می کند تا یک آزمایش یا تحلیل یک پدیده را با حفظ تمامی پارامترها بارها تکرار کرد. در هر بار تکرار تنها مقادیر مورد نظر را تغییر داده و وابستگی و اثرات پارامتر تغییر داده شده را بر روی پدیده مورد ارزیابی قرار داد.

شبیه‌ سازی‌ قادر به‌ بررسی‌ تغییرات‌ جدید در سیستم‌های‌ موجود و مطالعه‌ سیستم‌هایی‌ که‌ در مرحله طرح‌ می‌باشند و هنوز هیچ‌گونه‌ امکانات‌، سرمایه‌ و زمان‌ برای‌ پیشرفت‌ یا ایجاد فیزیکی‌ آن‌ها صرف‌ نشده است. هم چنین‌ بررسی‌ و آزمایش‌ سیستم‌های‌ فرضی‌ که‌ احیاناً ایجاد و مطالعه‌ آن‌ها به‌ وسیله‌ روش‌های‌ دیگر غیرممکن‌ یا خطرناک‌ می‌باشد با این‌ روش امکان‌پذیر است‌.

 

معایب استفاده از شبیه سازی

شبیه سازی کامپیوتری اغلب نیازمند دقت بسیار بالا می باشد. در یک شبیه سازی پیچیده کوچک ترین اشتباه می تواند به جواب های نامطمئن منتهی شود.

اغلب به علت عددی بودن حلگر در نرم افزار های شبیه سازی، همواره شبیه سازی دقیق نبوده و همواره درصدی خطا در نتایج وجود دارد.

مثال‌های خاص شبیه‌ سازی‌های کامپیوتری عبارتند از:

شبیه‌ سازی‌های آماری براساس مجموعه‌ای از تعداد زیادی از پروفایل‌های ورودی از قبیل پیش‌بینی دمای موازنه دریافت آب‌ها، دادن اجازه ورود به گاموت هواشناسی به یک محل خاص. این روش برای پیش‌بینی آلودگی گرمایی بسط داده شد.

 

از شبیه‌سازی عاملی به‌ طور مؤثر در اکولوژی استفاده شده‌است؛ که در آن اغلب مدل‌سازی فردی نامیده می‌شود و در موقعیت‌هایی استفاده می‌شود که برای آن‌ها تغییرپذیری فردی در عامل هارا نمی‌توان نادیده گرفت. از جمله جنبش‌های جمعیت ماهی‌های آزاد و قزل آلا.

مدل پویای مرحله بندی شده زمانی–در هیدرولوژی چندین مدل حمل و نقل هیدرولوژی از این دست وجود دارند از جمله مدل‌های SWMM و DSSAM  که توسط آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا برای پیش‌بینی کیفیت آب رودخانه بسط داده شدند.

از شبیه‌سازی‌های کامپیوتری هم چنین برای مدل‌سازی رسمی تئوری‌های شناخت انسان و عملکرد استفاده شده‌اند از جمله   ACT-R

شبیه‌ سازی کامپیوتری با استفاده از مدل‌سازی مولکولی برای کشف مواد.

شبیه‌ سازی کامپیوتری برای مطالعه حساسیت انتخابی پیوندها به وسیله مکانیک–شیمی در طول خرد کردن مولکول‌های آلی.

از شبیه‌ سازی‌های دینامیک سیالات کامپیوتری برای شبیه‌سازی رفتار هوای در حال جریان، آب و سیالات دیگر استفاده می‌شود. از مدل‌های۱، ۲ و ۳ بعدی استفاده می‌شوند. یک مدل یک بعدی اثرات چکش آب را بر یک خط لوله شبیه‌ سازی می‌کند. یک مدل دو بعدی برای شبیه‌ سازی نیروهای کششی در مقطع بال یک هواپیما استفاده می‌شود. یک شبیه‌سازی سه بعدی گرما و سرمای یک ساختمان بزرگ را برآورد می‌کند.

یک شناخت تئوری مولکولی ترمو دینامیک آماری برای شناخت راه حل‌های مولکولی اساسی می‌باشد. توسعه تئوری PDT اجازه ساده شدن این موضوع پیچیده را به نمایش‌های پایین زمینی تئوری مولکولی می‌دهد.

 

 

روش های تماس

 

تلفن دفتر مرکزی-خطوط ویژه: 02144268545

پیامک: 50002357

شبکه های اجتماعی تلگرام – واتس اپ – ایمو:  09102340118

 

وب سایت:

https://www.118daneshgah.com

ایمیل: info@118daneshgah.com

لینکدین:

http://tiny.cc/o74xwy

منبع:

http://tiny.cc/2sm65y

 

موسسه پژوهشی ماد دانش پژوهان

مرکز جامع مشاوره و انجام خدمات پژوهشی و پژوهش های دانشگاهی، شماره ثبت 19994

 

1- مقدمه

اصلی ترین پژوهش دوره دانشجویی، واحد پایان نامه می باشد و با خلق دانش از طریق نگارش پایان نامه، بر قدرت ابتکار و خلاقیت دانشجویان برای رفع مشکلات جامعه خویش افزوده می شود. پایان نامه، به منزله عملکردی پژوهشی، بیانگر فعالیت علمی منسجم دانشجو است که زیر نظر استادان راهنما و مشاور اجرا می گردد. ارائه یک پایان نامه مناسب، می تواند سرآغازی برای پیش برد روند پژوهش در دانشگاه ها باشد. نوشتن پایان نامه، آخرین مرحله دوره کارشناسی ارشد و دکترا است؛ مرحله ای که نخستین گام تحقیق جدی در عرصه های علمی است. سیر طبیعی و منطقی رسیدن به این مرحله، که در طول دوران تحصیل پس از گذراندن واحدهای روش تحقیق و انجام تکالیف پژوهشی، اندک اندک استعداد پژوهش در دانشجو شکوفا و توان انجام یک تحقیق علمی را در وی ایجاد شود، تا سرانجام میزان استعداد و توان پژوهشی او در پایان نامه نشان داده شود.

دغدغه های دانشجویان تحصیلات تکمیلی، انتخاب موضوع برای نگارش پایان نامه است. این انتخاب، تصمیمی مهم و سرنوشت ساز است. میزان موفقیت دانشجویان این مقاطع، به نحو قابل توجهی به این انتخاب بستگی دارد. آنان معمولا در جست و جوی موضوعات تازه و اصیل برای پژوهش خود هستند و از تکراری بودن موضوع تحقیق خود نگرانند. این نگرانی زمانی بیشتر می شود که درباره تقریبا هر موضوعی که جست و جو می کنند، خود را با دهها یا صدها اثر منتشر شده مواجه می بینند. گویی درباره همه چیز، قبلا تحقیق شده است و دیگر موضوع تازه ای برای آنان باقی نمانده است. استادان راهنما نیز تمایلی به هدایت موضوعات تکراری ندارند و معمولا دانشجویان خویش را به اتخاذ موضوعات اصیل و جدید تشویق می کنند.

اگر موضوعی بسیار جدید و بدیع نیز به ذهنشان برسد، آن گاه نگران چگونگی انجام آن و دستیابی به پیشینه مناسب برای پژوهش خواهند بود. نتیجه این وضعیت، هفته ها و گاه ماه ها سرگردانی دانشجویان برای انتخاب موضوع است؛ چراکه دانشجو خود را در طیفی از موضوعات گرفتار می بیند که در یک سوی آن، مباحث تکراری اما با سابقه غنی پژوهشی است. از سوی دیگر آن، موضوعات جدیدی که پرداختن به آنها با دشواری های پیش بینی نشده همراه خواهد بود. چنانچه موضوع انتخاب شده مورد علاقه دانشجو نباشد، به سختی جنبه های متفاوت آن مورد بررسی عمیق قرار می گیرد و تأمل جدی روی آن برای دانشجویان دشوار خواهد بود. بر اساس اصول اخلاق پژوهش، پژوهشگران مؤظف هستند موضوعی را برای پژوهش خود انتخاب نمایند که به خلق دانش جدید و توسعه مرزهای علمی کمک کند. انتخاب موضوع، مرحله بسیار مهمی در ارتباط بین دانشجویان کارشناسی ارشد و استادان است که مبنای کار پژوهش و نگارش پایان نامه است. در منابع مختلف، اندیشمندان یکی از نخستین و حساس ترین مراحل طرح پژوهش را انتخاب مسئله مناسب و کوشش برای شناخت ابعاد مختلف آن بیان نموده اند. انتخاب و گزینش یک موضوع سنجیده و مطالعه شده، یک تحقیق علمی را به سرانجامی مورد تأیید می رساند. بعکس، انتخاب نادرست موضوع و عدم دقت در این انتخاب، کار تحقیق را در مراحل بعد با دشواری هایی روبه رو می سازد و ممکن است تحقیق را به بیراهه و فرجامی غیرقابل تأیید از دیدگاه علمی سوق دهد. یکی از علل تحقیقات سطحی و بعضا نامعتبر در دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقی، همین انتخاب ناسنجیده، غیر عملی، مطالعه نشده و باری به هر جهت بودن موضوع پژوهش است.

 

2- چالش ها

یکی از مهم ترین مراحل فرایند انجام تحقیق است که متأسفانه، در پژوهش دانشجویان کمتر به این مرحله توجه می شود. دانشجویان اغلب موضوعاتی را انتخاب می کنند که به دلایل مختلف، از جمله تکراری بودن موضوعات و نادیده گرفتن نیازهای جامعه در تحقیقات کمتر ارزش علمی دارند. پژوهش مبتنی بر مسئله، به جای بررسی پژوهش های قبلی، به شکاف موجود در پیشینه و سؤالات پژوهش های قبلی می پردازد. برخی مسائل و موضوعات قبلا بررسی و قطعیت آنها اعلام شده است و نیاز به تکرار تحقیقات ندارند. این قبیل تکرارها و موازی کاری ها، موجب می شود تا روح نوآوری و خلاقیت در پایان نامه های دانشجویی کم رنگ شود و این گونه تحقیقات کمتر شکل کاربردی به خود بگیرند. بعضی دانشجویان، نخستین مسئله را به گونه ای انتخاب می کنند که بعدها بتوانند در سطح پایان نامه آن را گسترش دهند. بنابراین، نخستین تحقیق به عنوان فرایند اکتشاف خواهد بود. با توجه به تأثیر دیدگاه دانشجویان بر مشارکت آنان، توصیه می شود که جایگاه و ارزش تحقیقات دانشجویی در کشور مشخص شود و این تحقیقات در سطوح مختلف کشور تشویق و حمایت شود.

 

3- راه حل ها

·        تغییر پارامترهای مساله

·        عوض کردن روش حل

·        ترکیب چند مساله

·        استفاده از روشهای موجود در سایر رشته های به ظاهر غیر مرتبط

·        خاص کردن یا بومی سازی مساله

·        استفاده از تکنیک های برتر

 

روش های تماس

تلفن دفتر مرکزی-خطوط ویژه: 02144268545

پیامک: 50002357

شبکه های اجتماعی تلگرام – واتس اپ – ایمو:  09102340118

وب سایت:

https://www.118daneshgah.com

ایمیل:

info@118daneshgah.com

لینکدین:

http://tiny.cc/o74xwy

منبع:

http://tiny.cc/n6o94y

 

 

موسسه پژوهشی ماد دانش پژوهان

مرکز جامع مشاوره و انجام خدمات پژوهشی و پژوهش های دانشگاهی، شماره ثبت 19994

 

1- مقدمه

جهت نگارش یک مقاله علمی-پژوهشی و درج آن در مجلات معتبر داخلی یا ISI رعایت برخی نکات اامی است. پژوهش علمی را با روش صحیح پژوهش می شناسند و بخاطر داشته باشید همیشه روش پژوهش از موضوع پژوهش مهمتر است. بهترین موضوع اگر با روش صحیح مورد پژوهش قرار نگیرد و با روش صحیح نگارش نشود فاقد هرگونه اعتبار و ارزش علمی است.

 

2- ویژگی های اصلی مقاله علمی-پژوهشی

اولین گام در تهیه یک مقاله علمی-پژوهشی انتخاب موضوعی است که چیزی به علم اضافه کند. یک پژوهشگر تازه کار ممکن است تصور کند یک موضوع با اهمیت در زمینه مدیریت مانند TQM یا CRM یا موارد دیگری از این دست یک موضوع بسیار علمی و قابل توجه است. بنابراین مطالعات گسترده در این زمینه و استفاده از چندین و چند منبع داخلی و خارج، تلخیص، مقایسه و ارزیابی و نتیجه گیری از این منابع یک پژوهش کامل و جدید را شکل می دهد اما این بزرگترین اشتباهی است که برای نگارش یک مقاله علمی-پژوهشی بدان دچار می شوید. انتخاب یک موضوع بزرگ و گسترده از عهده یک مقاله خارج است و انتخاب یک موضوع گسترده برای یک مقاله اشتباه است.

اشتباه بزرگ دوم این است که به چنین مقالاتی Review گفته می شود و فاقد ارزش علمی است. گردآوری آثار و نتایج مولفین دیگر و درکنار هم قرار دادن آنها مجموعا ادبیات پژوهش یک مقاله علمی-پژوهشی را تشکیل می دهد. پس از انتخاب یک موضوع مناسب سپس باید به گردآوری آثار و نتایج مولفین داخلی و خارجی در زمینه موضوع منتخب بپردازید. به این ترتیب ادبیات پژوهش شما شکل می گیرد. مهمترین ویژگی و ارزش هر پژوهش علمی اتکای آن بر اطلاعات دست اول است که در روند انجام پژوهش بدست می آید.

 

3- بخشهای یک مقاله علمی-پژوهشی

3-1- چکیده

صفحه اول به ترتیب شامل عنوان، نام مولف یا مولفین، چکیده و واژگان کلیدی است.

عنوان را در خط اول درج کنید. معمولاً عنوان را با یک فونت Bold و اندازه بزرگتر از سایر فونت های متن می نویسند.

نام نویسنده را با یک پاورقی همراه کنید. در پاورقی باید آدرس الکترونیک نویسنده ذکر شود تا خوانندگان مقاله در صورت نیاز بتوانند با نویسنده ارتباط برقرار کنند. نوشتن سمت یا ویژگیهای بارز علمی نویسنده در پاورقی نیز مرسوم است.

چکیده یا Abstract در هشت تا ده خط که معمولا در دو پاراگراف تهیه می شود باید بیانگر سیر کاملی از مقاله باشد.

واژکان کلیدی یا KeyWords سه تا شش کلمه اصلی مورد استفاده در مقاله اصلی است و معمولا به صورت Italic نوشته می شود.

3-2- بخش مقدمه

بهتر است مقدمه در یک صفحه تهیه شود. در پاراگراف اول مقدمه ابتدا به شرح و بیان مسالخ پژوهش بپردازید. در پاراگراف دوم اهیمت و ارزش موضوع را شرح دهید. در پارارگراف سوم اهداف خود را توضیح دهید. در نهایت در پاراگراف آخر توضیح دهید خواننده در مقاله با چه موضوعاتی مواجه خواهد شد اما نتیجه گیری از مباحث به عمل نیاورید.

3-3- ادبیات پژوهش

در این بخش براساس مطالعات گذشته، مبانی نظری پژوهش بیان می شود. منظور از مبانی نظری ارائه تعاریف و مفاهیم بکار رفته در پژوهش به صورت روشن است و باید براساس مطالعات معتبر قبلی صورت گیرد. در بخش دوم ادبیات پژوهش به ارائه مطالعات مشابه که قبلاً توسط پژوهشگران دیگر صورت گرفته پرداخته می شود. نظر به تاکید جوامع علمی بر اطلاعات دست اول در حال حاضر بسیار مقاله ها از ارائه ادبیات پژوهش به صورت مستقل پرهیز می کنند و تنها به ارائه کلیاتی از پژوهش انجام گرفته پیشین در بخش مقدمه اکتفا می شود.

3-4- بخش روش تحقیق

در این بخش نوع پژوهش براساس هدف و ماهیت معرفی می شود. همچنین نحوه گردآوری داده ها بیان می شود. معمولا پژوهش های علمی از روش های مطالعه میدانی و کتابخانه ای برای گردآوری داده ها و اطلاعات استفاده می کنند. همینطور جامعه آماری و در صورت وم نمونه آماری معرفی می شوند. سپس گزاره های پژوهش ( فرضیه ها یا سوالات ) ارائه می گردد. همچنین آزمونهای آماری مورد استفاده و نرم افزار تجزیه و تحلیل داده ها نیز معرفی می شود. به بحث مقدمه ای بر روش تحقیق رجوع کنید.

3-5- بخش تجزیه و تحلیل داده ها

در این قسمت براساس داده های بدست آمده و با توجه به روشهای آماری مناسب به تجزیه و تحلیل داده ها و ازمون فرضیه های پژوهش پرداخته می شود. معمولا برای افزایش دقت محاسبات نرم افزارهای آماری مانند SPSS بکار گرفته می شود. این تحلیل اساس یک پژوهش علمی است.

3-6- بخش خلاصه و نتیجه گیری

هر مقاله باید باید با خلاصه و نتیجه گیری دقیق و صحیحی از گامها و دستاوردهای پژوهش همراه باشد. بعضی مواقع خلاصه را همراه با بیان محدودیت ها و پیشنهادهائی برای محققین دیگر همراه می کنند.

3-7- صفحه آخر، منابع و مآخذ

در نهایت باید منابع و مآخذ مورد استفاده را به ترتیب براساس منابع فارسی و لاتین مرتب کنید. هر مجله یا کنفرانس استاندارهای خود را درنحوه درج منابع دارد. یک روش استانداررد برای درج منبع روش APA است. این واژه مخفف عبارت American Psychological Association است که توسط انجمن روانشناسی آمریکا ارائه شد. براساس این روش برای ارجاع یک بخش از متن به منبع آن از ( نام نویسنده، سال : شماره صفحه ) استفاده می شود برای نمونه (حبیبی، 1389 : 56). سپس در صفحه فهرست منابع و مآخذ به روش زیر عمل می شود:

- اگر کتاب باشد: نام خانوادگی، نام (سال)، نام کتاب، محل نشر: ناشر

- اگر مقاله باشد: نام خانوادگی، نام (سال)، نام مقاله، نام نشریه، شماره نشریه، شماره صفحات

3-8- پیوست ها و توضیحات

در صورت وم کارهای آماری، پرسشنامه یا سایر توضیحات را می توانید در قالب پیوست ها به مقاله خود اضافه کنید. این کار ارزش علمی مقاله را بیشتر می کند.

 

روش های تماس

تلفن دفتر مرکزی-خطوط ویژه: 02144268545

پیامک: 50002357

شبکه های اجتماعی تلگرام – واتس اپ – ایمو:  09102340118

وب سایت:

https://www.118daneshgah.com

ایمیل:

info@118daneshgah.com

لینکدین:

http://tiny.cc/o74xwy

منبع:

http://tiny.cc/pq3xxy

 

 

 

کنفرانس، کنگره، سمینار، پانل، سمپوزیوم، مجمع بحث

موسسه پژوهشی ماد دانش پژوهان

مرکز جامع مشاوره و انجام خدمات پژوهشی و پژوهش های دانشگاهی، شماره ثبت 19994

 

1- تعریف

همایش، یکی دیگر از مداخلات آموزشی است که شامل زیر مجموعه ای بزرگی از قبیل کنفرانس، کنگره، سمینار، پانل، سمپوزیوم، مجمع بحث. می باشد. در زیر به اختصار هر کدام از موارد را توضیح می دهیم.

 

2- کنگره (همایش):

گردهمایی است رسمی، متشکل از متخصصین و افراد با تجربه که در آن ضمن طرح تازه های علمی، نتایج تحقیقات و پژوهش های انجام شده در موضوع علمی مشخص بصورت ارائه مقاله، سخنرانی و پوستر برگزار می گردد. کنگره دارای سخنرانان متعدد بوده و بصورت دوره ای از یک تا پنج سال یکبار تکرار می گردد. طول مدت کنگره معمولا سه روز یا بیشتر می باشد. برای برگزاری هر کنگره تشکیل تعدادی کمیته تخصصی ضرورت دارد.

 

2- کنگره (همایش) بین المللی:

همایشی است که دارای ویژگی های زیر باشد:

·        به تصویب هیئت وزیران رسیده باشد.

·        با مشارکت یک یا چند سازمان یا انجمن تخصصی خارجی برگزار شود.

·        حداقل 5 سخنران از 3 کشور خارجی در آن مشارکت علمی داشته باشند.

·        دارای هدف و موضوع بین المللی باشد (مخاطبانی از ملیت های گوناگون داشته یا موضوع مورد علاقه ملیت های مختلف را مورد بحث قرار دهد).

تفاوت کنگره را با سمینار و کنفرانس می توان در سه جنبه خلاصه کرد:

اولا کنگره دارای ابعادی به مراتب گسترده تر است و معمولا در آن گروه زیادی شرکت کننده و سخنرانی های متعدد مشارکت دارند و هر گروه ممکن است از سراسر یک کشور یا حتی کشورهای دیگر شرکت داشته باشند و از این نظر است که کنگره ها را به دو گونه ملی و بین المللی تقسیم می کنند.

دومین تفاوت در خصلت ادواری کنگره است. سمینارها و کنفرانس ها معمولا حالت موردی دارند (مگر در موارد خاص) و حال آنکه کنگره ها معمولا ادواری هستند و هر چند سال یکبار تشکیل می شوند. بیشتر کنگره ها را در حال حاضر انجمن های علمی و تخصصی در رشته های مختلف برگزار می کنند و فاصله زمانی برگزاری کنگره معمولا یک تا پنج سال است.

سومین تفاوت از نظر سازمان دهی آن است که هر کنگره معمولا دارای تعدادی کمیته تخصصی ممکن است برنامه های آموزشی معینی در قالب بازآموزی و نوآموزی اجرا شود. به این جهت است که کنگره دارای سازمان گسترده ای است وبه غیر از جلسات عمومی و کلی، دارای شعب متعدد تخصص نیز می باشد.

 

3- سمینار (هم اندیشی):

اجتماعات و گردهمایی که هدف آن بیان تازه های علمی، مبادله تجربیات و تجدید اطلاعات در جهت چاره جویی و حل مشکلات حرفه ای شرکت کنندگان است. سمینارها به صورت ارائه سخنرانی، میزگرد، پانل و جلسات پرسش و پاسخ ارائه می گردد و طول مدت آن بیش از یک روز و معمولا دو تا سه روز می باشد.

معمولا سمینار با پژوهش پیوند دارد و پژوهشگران آموخته ها و تجربیات خود را در آن عرضه می دارند. در سمینار معمولأ رئیس یا هماهنگ کننده ای وجود دارد که نقش رهبری بحث ها را بر عهده گیرد. برنامه ریزی مقدماتی سمینار دارای اهمیت زیادی است. در سمینار سخنرانان با آمادگی قبلی و پس از تدارک اطلاعات لازم حاضر می شوند. برخلاف کارگاه، فرایند سمینار به نحوی نسبت که در آن مسائل از ابتدا و احتمالا نقطه شروع برای گروه مطرح شود و گروه، کار را روی آن در جلسه آغاز می کنند. در سمینار تجربیات تازه و به روز مطرح و مبادله می شود. معمولا برای جلوگیری از اتلاف وقت از سخنرانان خواسته می شود که از قبل خلاصه مطالب و یا حتی تمام گزارش یا مقاله خود را برای توزیع میان شرکت کنندگان آماده و ارائه نمایند.

 

4- کنفرانس (فراهم ایی):

نشست ها و اجتماعاتی که به منظور شور و بحث در یک زمینه خاص تشکیل می گردد و در آن افراد نقطه نظرات خود را درباره مسائل و مشکلات مهم از طریق سخنرانی، جلسات پرسش و پاسخ، میزگرد و گزارش موارد جالب(Case Report)  مطرح می نمایند. این نشست ها می تواند در طی یک روز یا به صورت جلسات دوره ای تشکیل گردد. چنانچه این جلسات بصورت ادواری تشکیل شود به آن کنفرانس های دوره ای اطلاق می شود.

 

5- کنفرانس /  سمینار:

یک نوع از سمینار یا کنفرانس را اجلاسیه یا کنوانسیون می نامند. کنوانسیون ها معمولا در رابطه با گروه ها یا سازمان های اجرایی تشکیل می شود و در آن گروه هایی از طبقات و قشرهای مختلف سازمان دورهم جمع می شوند و درباره خط مشی ها و اندیشه هایی که درباره سازمان ذیربط مطرح است با یکدیگر بحث می کنند. وقتی که کنوانسیون ها پیرامون فعالیت های ی و یا امور مذهبی برگزار شود آن را کنفرانس می نامند.

 

6- سمپوزیوم (هم نشست):

به منظور آموزش مسائل علمی تخصصی و فوق تخصصی درباره موضوعی خاص به صورت سخنرانی، کار گروهی، بحث و ارائه مقاله برگزار می گردد. در سمپوزیم هر یک از سخنرانان درباره جنبه خاصی از موضوع به  بحث می پردازند. مخاطبین سمپوزیوم افراد متخصص و صاحب نظر می باشند. طول مدت سمپوزیوم معمولا یک روز است.

تفاوت سمپوزیوم با سخنرانی آنست که از تمامی سخنرانان خواسته می شود که همگی درباره موضوع معینی صحبت کنند. سخنرانان مطالب خود را آماده می سازند که هر کدام درباره جنبه خاصی از موضوع موردنظر صحبت کنند. فایده این سخنرانی ها برای شنوندگان این خواهد بود که آگاهی های ضروری را درباره جنبه های مختلفی که هر یک از سخنرانان جداگانه درباره آن بحث کرده اند بدست آورند.

در سمپوزیوم جزئیات مربوط به نقطه نظرهای متفاوت توسط سخنرانان عرضه می شود. معمولا فرایند تدارک سمپوزیوم بدین نحو است که از سخنرانان دعوت به عمل می آید و با دادن فرصت کافی از آنان خواسته می شود درباره جنبه خاصی از مباحث مطالبی را تهیه کنند. رئیس سمپوزیوم را افتتاح می کند و مقدمه کوتاهی عرضه می کند و سخنرانان را به حاضرین معرفی می کند و از یکایک آنان درخواست می کند که در پشت تریبون قرار گیرند و صحبت کنند. پس از اینکه هر سخنران به کار خود پایان دهد و قبل از اینکه شخص دیگری سخن خود را آغاز کند؛ رئیس سمپوزیوم، مختصری از مطالب سخنرانی عرضه شده با سخنرانی بعدی ارائه می کند و احتمالا نظرات خود را در این زمینه بیان می دارد.

سمپوزیوم در شرایطی می تواند در هر موضوع مورد استفاده قرار گیرد که تعداد کارشناس لازم برای بحث درباره جنبه ها و دیدگاه های مختلف یک موضوع وجود داشته باشد و استفاده از آنان امکان پذیر باشد. به علت تنوع سخنرانان در سمپوزیوم، این نوع برنامه از سخنرانی تک نفره بهتر است. با این حال سمپوزیوم دارای محدودیت هایی نیز هست:

·        هرگاه سخنرانان مطالب خوبی عرضه نکنند و یا به گونه یکنواخت و خسته کننده ای آن را ارائه کنند، نتیجه جالبی عاید نخواهد شد.

·        اگر سخنرانان قبل از جلسه با یکدیگر م نکرده باشند، ممکن است مطالب تکراری درباره یک موضوع ارائه کرد و توافقی نیز میان آنان از نظر حدود و ثغور بحث ها وجود نداشته باشد.

·        در هر حال در سمپوزیوم جایگاه خاصی برای مشارکت حضار در بحث و عرضه دیدگاه هایشان وجود ندارد.

·        سمپوزیوم برای گروهی از افراد مطلع و کارآزموده و دارای کاربرد است که گرایش به شنیدن» داشته باشند و علاقمند باشند جنبه های مختلف یک موضوع تخصصی برای آنان تحلیل شود.

 

7- پانل

پانل یا میزگرد روشی است که در آن چند نفر (معمولا ۷-۳ نفر) دور میزی در حالت رویاروی با حاضرین می نشیند و با یکدیگر درباره موضوعی که به گونه ای با حاضرین در ارتباط است و اعضای پانل درباره آن دارای دانش تخصصی هستند بحث می کنند. در خلال این بحث، ابعاد مختلف موضوع بحث و سایر جزئیات آن عنوان می شود و در صورت وم، یک جلسه آزمایشی نیز مقرر می شود. همچنین پانل باید دارای یک گرداننده بحث ماهر و مسلط به موضوع باشد که بحثها در یک جو غیر رسمی و دوستانه به جریان انداخته و در صورت وم بتواند مجادله ها را آرام و بحث ها را متعادل و هماهنگ سازد.

در پانل معمولا مشارکت و مورد مستقیم حاضرین در بحث ها گروهی امکان پذیر نیست با این حال معمولا به حاضرین این امکان داده می شود که سؤالات خود را مطرح کنند و یا نقد و اظهار نظر خود را بیان کنند. سؤالات از طریق هماهنگ کننده به یکی از اعضا پانل داده می شود.

 

روش های تماس

تلفن دفتر مرکزی-خطوط ویژه: 02144268545

پیامک: 50002357

شبکه های اجتماعی تلگرام – واتس اپ – ایمو:  09102340118

وب سایت:

https://www.118daneshgah.com

ایمیل:

info@118daneshgah.com

لینکدین:

http://tiny.cc/o74xwy

منبع:

http://tiny.cc/bzp94y

موسسه پژوهشی ماد دانش پژوهان

مرکز جامع مشاوره و انجام خدمات پژوهشی و پژوهش های دانشگاهی، شماره ثبت 19994

 

1- راهنمای نویسندگان

پس از انتخاب قطعی مجله مورد نظر، قسمت راهنمای نویسندگان آن را با دقت بخوانید. در واقع مقاله شما باید در چارچوب مورد نظر آن مجله تنظیم شده باشد، در غیر این صورت مقاله تان از جانب سردبیر برگشت داده خواهد شد یا در صورت پذیرش اولیه، مراحل بررسی طولانی تری را پشت سر خواهد گذاشت. هر چه بیشتر به این قسمت اهمیت دهید، سردبیر نسبت به مقاله شما دید مثبت تری پیدا میکند.

دستورالعمل کلی مجلات برای تنظیم مقالات تقریبا مشابه است. صفحه عنوان، چکیده، واژگان کلیدی، مقدمه، مواد و روش ها، نتایج، بحث، نتیجه گیری و مراجع، بخش هایی هستند که حتما باید وجود داشته باشند، اما اینکه آنها به دنبال هم آورده شوند یا هر یک در صفحات جداگانه ای قرار گیرند، فاصله بین خطوط چقدر باشد، از چه فونتی استفاده شود، حجم هر قسمت حداکثر چقدر باشد، مراجع با چه سبکی نوشته شوند و مطالبی از این دست، به چارچوب مورد نظر مجله بستگی دارد. اکثر مجلات ترجیح میدهند شکل ها و جدول ها در صفحاتی جداگانه درج شوند، نه لابه لای متن؛ بنابراین برای هر شکل یا جدول، صفحه ای مستقل اختصاص دهید. نکته مهم آن است که هنگام اعمال تغییرات مورد نظر مجله، مراقب باشید که مطلبی اشتباه پاک نشود. روش ایده آل آن است که همزمان با تألیف مقاله، یعنی از همان زمان که بررسی متون را انجام می دهید، مجله مورد نظرتان را انتخاب و با مطالعه راهنمای نویسندگان، شیوه نوشتن را به سبک مورد نظر آن مجله در آورید.

 

2- صفحه عنوان:

از آنجا که مجلات مختلف دستورالعملهای گوناگونی برای تنظیم این قسمت در نظر می گیرند، در اینجا نیز باید به راهنمای نویسندگان مجله مراجعه کنید. به طور کلی صفحه عنوان، دربردارنده عنوان مقاله در بالا و اسامی نویسندگان در پایین می باشد. نام و نام خانوادگی کامل نویسندگان، بالاترین درجه علمی، موقعیت آکادمیک، آدرس و نام گروه یا مؤسسه ای که پژوهش در آنجا انجام شده است باید ذکر گردد. قسمت پایین صفحه به مشخصات نویسنده مسئول مکاتبات، شامل نام و نام خانوادگی، درجه علمی، آدرس دقیق پستی، تلفن، فکس (با ذکر کد بین المللی کشور) و پست الکترونیک آکادمیک تعلق دارد.

3- آماده سازی قبل از ارسال:

پس از انجام تغییرات، چندین نوبت دیگر مقاله را بخوانید و در صورت امکان، از همکاران با تجربه و مورد اعتمادتان بخواهید آن را مطالعه و نقایص احتمالی را برای شما مشخص کنند. تصمیم گیرنده نهایی شما هستید. بهتر است مقاله را به یک نفر که به زبان انگلیسی مسلط تر از شماست نیز بدهید.

ساده نویسی، روانی مطلب و قابل فهم بودن آن اهمیت زیادی در جلب نظر مثبت سردبیر دارد. حتما با فعال کردن گزینه کنترل املا و گرامر کلمات نرم افزار Word، غلطهای املایی و گرامری متن را برطرف نمایید. نهایتا خودتان، املای تک تک کلمات را چک کنید، زیرا این نرم افزار قادر به شناسایی املای لغات و اصطلاحات تخصصی نمی باشد.

 

4- تهیه نامه همراه )کاور لتر)

کاور لتر نوشته ای است که معمولا هنگام سابمیت مقاله باید به همراه مقاله خود آنرا در مجله مورد نظر ثبت کنید و در واقع کاور لتر اولین نوشته ایست که ادیتور آنرا مطالعه و بررسی می کند و در واقع بر اساس همین نامه هست که ادیتور درباره مقاله شما تصمیم و نسبت به انتخاب داور اقدام می کند. لذا تهیه کاور لتر نقش مهمی در روند بررسی مقاله شما ایفا میکند. لذا برای نوشتن آن باید چندین نکته را رعایت کرد که در زیر گفته شده:

·        کاور لتر چکیده مقاله نیست. پس نباید چکیده را در کاور لتر کپی پیست کنید.

·        در اولین پارگراف ای نامه، عنوان مقاله خود، نویسندگان ، تیم و یا گروه تحقیقاتی و علاقه کاری خود را معرفی می کنید و سپس به بیان اینکه این مقاله در مجله دیگری ثبت نشده می پردازید. بد نیست علت اینکه چرا این مجله را برای سابمیت مقاله خود انتخاب کردید را نیز بیان کنید.

·        پس از معرفی، خیلی خلاصه اهداف تحقیق و نتایج کار خود را بیان کنید. از پرداختن به جزئیات مقاله بپرهیزید. یادتون باشه که این نامه باید دربردارنده جملاتی باشد که باعث تشویق ادیتور جهت بررسی مقاله شما و ارجاع آن به داورهای مناسب شود. لذا در نوشتن این نامه باید دقت کافی بخرج دهید.

·        پس از بیان نکات ذکر شده، در یک پاراگراف جداگانه به بیان پیشرفت های تحقیق (بصورت تیتر وار)، بیان کاربرهای عملی تحقیق خود و اینکه تحقیق فعلی شما چگونه می تواند باعث پیشرفت تحقیقات آتی شود، بپردازید. مثلا اگر نتایج کار شما می تواند جهت درمان یک بیماری مهم مورد استفاده قرار گیرد حتما در این نامه به بیان آن بپردازید تا ادیتور نسبت به بررسی مقاله شما با انگیزه بیشتری برخورد نماید.

·        آخرین نکته رعایت نکات ظریف نوشتاری و گرامری است. حتما قبل از سابمیت، کاور لتر را به یک متخصص بدید تا از لحاظ گرامری آنرا چک نماید.

 

5- ارسال مقاله به مجله

اکنون آماده ارسال مقاله هستید. در حال حاضر اکثر مجلات، دریافت مقاله به طریق الکترونیک را ترجیح می دهند، زیرا این روش امن تر و سریعتر است. فایل مقاله را به فرمت Word یا PDF تهیه و از جدیدترین ویرایش آنها استفاده کنید. سپس فایل PDF را مجددا با دقت بخوانید تا مطمئن شوید تمام حروف، اعداد و نمادها به درستی منعکس شده اند. از نمادهای غیر استاندارد استفاده نکنید. در سایت اینترنتی برخی مجلات معتبر، گزینه ای وجود دارد که با کلیک کردن بر روی آن، وارد مراحل ارسال آنلاین مقاله می شوید. به این ترتیب که صفحات متعددی باز می شود و از شما میخواهد عنوان، اسامی نویسندگان، آدرس، تلفن، فکس، پست الکترونیک و متن اصلی مقاله را وارد کنید. در هر قسمت باید آنچه را که از شما خواسته شده است از روی متن مقاله کپی کنید و در کادر مربوطه قرار دهید.

مجلاتی که هنوز به سیستم ارسال آنلاین مقاله تجهیز نشده اند، از شما می خواهند مقاله تان را بر اساس دستورالعملی که در قسمت راهنمای نویسندگان ارائه شده است، تنظیم و در کنار نامه همراه، به پست الکترونیک سردبیر ارسال نمائید. در این صورت متن پست الکترونیک را نامه همراه (کاور لتر) تشکیل می دهد که مقاله به آن پیوست شده است.

روش دیگر، ارسال از طریق پست می باشد. بدین منظور باید علاوه بر نامه همراه، سه تا پنج نسخه از مقاله را پرینت بگیرید و همراه با دیسکت یا سی دی حاوی متن مقاله، شکل ها و جدول ها به آدرس پستی مجله ارسال کنید. از پست سفارشی استفاده کنید و رسید آن را تا حصول اطمینان از رسیدن بسته نزد خود نگاه دارید.

پس از ارسال مقاله باید منتظر دریافت نامه اعلام وصول از جانب سردبیر باشید که به پست الکترونیک یا آدرس پستی شما ارسال می شود و مشخص میکند مقاله به دست آنها رسیده و در حال بررسی است. ممکن است به شما یک کد چند رقمی نیز ارائه شود تا پی گیری های بعدی از طریق آن انجام شود.

 

6- روند بررسی و داوری مقاله

اکنون زمان انتظار فرا رسیده استک ه خود را برای رویارویی با هر پاسخی از سوی مجله آماده کنید. ممکن است مقاله شما به سرعت از جانب سردبیر مورد پذیرش واقع شود. این اتفاق نادر هنگامی رخ میدهد که ایده تحقیقاتی شما واقعا تازه و جالب باشد. حالتی که عمدتأ رخ می دهد آن است که مقاله پس از غربالگری اولیه و اولویت بندی توسط سردبیر یا هیأت سردبیری، در اختیار چند داور یا کارشناس قرار می گیرد تا به دقت آن را ارزیابی نمایند.

داوران موظفند در بازه زمانی که در اختیار دارند، مقاله را نقد و بررسی و نظراتشان را اعلام کنند. معمولا فرمی در اختیار داور قرار می گیرد تا بر اساس آن، بکر بودن، کیفیت و نقاط ضعف و قوت مقاله را بررسی کند. اظهار نظر داوران باید کاملا بی طرفانه باشد. برخی مجلات با پوشاندن اسم نویسندگان مقاله ای که به داور می سپرند، سعی می کنند به این هدف نزدیک تر شوند.

در حالی که پنهان داشتن نام داور از نویسنده اقدامی رایج محسوب می شود، اما برخی مجلات از شما می خواهند داور مقاله تان را خودتان پیشنهاد کنید. مثلا پیشنهاد داور در سری مجلات BMC اجباریست، یعنی اگر داور پیشنهاد نکنید، مقاله شما مورد بررسی قرار نخواهد گرفت. در سری مجلات BMJ پیشنهاد داور اختیاری است؛ یعنی به شما اجازه داده می شود که سه تا چهار داور پیشنهاد کنید. امروزه مسئله پیشنهاد کردن داوران به روندی رو به رشد در میان مجلات تبدیل شده است. برای پیدا کردن داوران بهترین راه استفاده از مراجع مقاله خودتان است، زیرا پژوهش شما در راستای پژوهش سایر افرادیست که در آن زمینه کار کرده اند؛ البته نه آنهایی که مخالف عقاید و نظرات شما هستند. نکته مهم آنست که به هیچ وجه حق تماس گرفتن با داوری که برمی گزینید را ندارید، حتی اگر کسی باشد که با او آشنا باشید.

 

7- زمان داوری

زمان داوری و ارائه نتایج در مجلات مختلف با هم فرق میکند. متأسفانه این زمان در مورد مجلات داخلی بعضا تا یک سال طول می کشد. به طور کلی، چنانچه پس از گذشت ۶ ماه از دریافت نامه وصول به سردبیر جوابی دریافت نکردید، با مجله تماس بگیرید. میتوانید از تلفن، فاکس، ایمیل یا ارسال نامه پستی استفاده کنید. اگر با گذشت دو ماه باز هم جوابی دریافت نکردید، مجددا با مجله تماس بگیرید و اگر باز هم جوابی نگرفتید دیگر هیچ مقاله ای به این مجله ارسال ننمایید.

 

8- سرنوشت مقاله پس از داوری

مقاله شما پس از داوری در اختیار سردبیر قرار می گیرد. سردبیر، محوری ترین نقش را در تصمیم گیری نهایی بر عهده دارد. وضعیت مقاله پس از تصمیم سردبیر معمولا به یکی از صورت های زیر خواهد بود:

·        پذیرش برای چاپ

·        پذیرش برای چاپ پس از اصلاحات جزئی

·        پذیرش برای چاپ پس از اصلاحات کلی

·        بررسی مجدد احتمالی برای چاپ پس از اصلاحات اساسی

·        بررسی احتمالی برای چاپ در قالب نامه به سردبیر یا گزارش کوتاه

·        غیر قابل چاپ

 

9- چگونه به کامنتهای داوران پاسخ بدهیم

·        به کامنتهای داورها با یک ذهنیت مثبت ومفید نگاه کنید. یادتان باشد که هیچ مقاله ISI بدون حداقل یکبار رویژن چاپ نمی شود و یکبار رویژن یک پروسه نرمال و طبیعی است و حتی ممکن است از شما بخواهند که یک سری تست های دیگر را هم انجام دهید. هدف داوران ارتقا سطح مقاله شماست به هیچ عنوان با دید منفی به این قضیه نگاه نکنید!

·        به خاطر داشته باشید، اگر ادیتوربه شما پیشنهاد اصلاح مقاله رو داد این بدین معنی است که هم ادیتور و هم داور معتقد به چاپ مقاله شما هستند، لذا هرگز به داورها به چشم یک منتقد نگاه نکنید بلکه آنها را یک شانس جهت ارتقا کیفیت و سطح مقاله خودتان بدانید.

·        همه تلاشتان را برای پاسخ به تمام درخواست های داورها بکنید و سعی کنید داورها متقاعد شوند. .به هیچ وجه کامنت و یا درخواستی را بی پاسخ نگذارید. مثلا اگر داور از شما خواسته آزمایشی را انجام دهید که بنظر شما این آزمایش ضروری نیست و شما قصد ندارید آن آزمایش رو به مقالاتون اضافه کنید، باید توضیح بدید که چرا این آزمایش ضروری نیست وداور را متقاعد کنید. می توانید از رفرنس خاصی برای اثبات ادعای خودتان استفاده کنید  در واقع اگر با نظر داور مخالفید آنرا باید با تکیه بر رفرنس های معتبر و با بیان استدلال های منطقی ثابت کنید نه با تکیه بر نظرات شخصی

·        اگر داور بیان کرده که مقاله شما از لحاظ انگلیسی عیب های زیادی دارد که معمولا این یک کامنت نرمال برای کسانی هست که بومی کشورهای انگلیسی زبان نیستند.

·        یادتان باشه که با انجام کامنت های داورها نباید صحت مقاله خودتان را زیر سوال ببرید. اگر شما با نظر داور مخالفید و انجام یکی از کامنت های داورها مقاله شما رو زیر سوال می برد ومی ندارد مقاله خودتان را طبق نظر داور اصلاح کنید. چون بالاخره این مقاله به اسم شما چاپ می شود نه اسم داور! و شما هستید که باید جوابگوی تعداد زیادی از محققان باشید نه داور!

 

10- اصلاح و بازبینی

مجلات خارجی عمدتا پس از گذشت ۶-۳ ماه جواب پذیرش، نیاز به اصلاح یا رد مقاله را پس از بررسی توسط داوران ارائه می کنند. ممکن است مقاله شما بدون هیچگونه نیاز به تغییر مورد پذیرش قرار گیرد، اما این اتفاق کمتر رخ میدهد. اکثر موارد به بازبینی و اصلاح مقاله نیاز پیدا میکنید. به این مفهوم که سردبیر با اعلام پذیرش مشروط مقاله، از شما میخواهد تغییرات جزئی یا کلی را که براساس نظرات داوران برای شما فهرست گردیده است در مقاله إعمال کنید تا مقاله تان مجددا بررسی شود. در این صورت معمولا یک بازه زمانی برای شما تعیین می گردد تا اصلاحات مورد نظر را انجام دهید. . اگر مدت زیادی از زمان ارسال مقاله می گذرد، مراجع آن را به روز کنید. حتی المقدور سعی کنید کار اصلاح را پیش از تمام شدن فرصتی که در اختیارتان گذاشته شده به پایان رسانید. چنانچه در مورد خاصی، اصلاح آنگونه که مورد نظر مجله است ممکن نمی باشد، می توانید با سردبیر مکاتبه کنید و دلایل خود را در این باره ذکر نمایید.

پس از اتمام کار، مجددا مقاله تان را از با فرض اینکه از نو آن را نوشته اید، مورد بررسی قرار دهید و پس از کسب اطمینان از اصلاح کلیه موارد اشاره شده از سوی داوران، آن را ارسال نمایید.

 

11- پذیرش و چاپ مقاله

پس از آن که مقاله شما مورد پذیرش قرار گرفت، به خودتان تبریک بگویید. اعتماد به نفس ارزشمندی که به دست آورده اید را به عنوان نیروی محرکه پژوهش های بعدیتان حفظ کنید، اما هرگز دچار غرور نشوید. روزانه مقالات صدها محقق مانند شما در سراسر جهان پذیرش می شود.

پس از پذیرش مقاله و پیش از چاپ آن، ویرایش نهایی انجام می شود که گستردگی آن در مجلات مختلف متفاوت است. این ویرایش شامل غلط گیری املایی، اصلاح علائم نقطه گذاری، روان سازی جملات، رفع ابهامات گرامری و بررسی بخش هایی است که احتمال خطا در آنها زیاد است.

پس از این مرحله، نسخه آماده برای چاپ مقاله در اختیارتان قرار می گیرد تا برای آخرین بار بررسی و نهایتا آن را تأیید کنید. در این مرحله، مقاله شما حتی به لحاظ صفحه آرایی، مانند نسخه ای است که در مجله چاپ خواهد شد. باید تک تک لغات را آرام و بسیار دقیق بخوانید تا کلیه غلط های تایپی احتمالی را، به ویژه در جدول ها پیدا کنید. چنانچه اشتباهی در نسخه چاپ شده در مجله یافت شود، مسئولیت آن تماما بر عهده خودتان خواهد بود. در این مرحله مجاز نیستید تغییرات عمده ای ایجاد کنید. حداکثر می توانید یک یا دو کلمه را تغییر دهید. برخی از مجلات دستورالعملهای خاصی برای اصلاح نسخه پیش از چاپ مقاله دارند که باید به آنها دقیقة عمل کنید.

 

12- رد شدن مقاله

مقاله شما ممکن است بدون داوری و مستقیما از جانب سردبیر رد شود. رد شدن سریع مقاله علل مختلفی دارد و همواره به معنای کم ارزش بودن مقاله شما نیست. ممکن است مقاله اصلا در حیطه علمی مورد علاقه آن مجله نبوده باشد. این مشکل به ویژه در مورد مجلات تخصصی و فوق تخصصی پیش می آید که علاقمند به چاپ موضوعات خاصی هستند. البته این احتمال نیز وجود دارد که سردبیر به دلیل کهنه و تکراری بودن موضوع مقاله آنرا رد کرده باشد. رعایت نکردن نکاتی که هنگام تنظیم نامه همراه و بخشهای مختلف مقاله گفته شد نیز در رد شدن مقاله بی تاثیر نیست.

اگر مقاله شما پس از بررسی توسط داوران و جمع بندی نظرات آنها مردود تشخیص داده شود، سردبیر در قالب یک نامه محترمانه ضمن اعلام این مطلب، نظرات داوران را به شما منعکس میکند.

نظرات داوران را به دقت بررسی کنید و آنها را در مقاله تان اعمال نمایید. داوران بدون اینکه نیاز باشد از آنها تشکر کنید، مقاله شما را خوانده اند و عیب و ایرادات آنرا گرفته اند. از این بابت خوشحال باشید و بدانید که در صورت ارسال مجدد به مجله دیگر، شانس چاپ مقاله تان بیشتر میشود. حتى توصیه می شود چنانچه زمان به شما اجازه میدهد، ابتدا مقاله تان را برای مجله ای که ضریب تاثیر نسبتا بالایی دارد و هر مقاله آن توسط چند داور بررسی می شود بفرستید تا از جانب داوران مورد بررسی قرار گیرد، آنگاه (به شرطی که سریعا رد نشده باشد) با اعمال نظرات ارائه شده از سوی داوران، مقاله را برای مجله ای با عامل ضریب تاثیر کمتری دارد،بفرستید. این کار شانس پذیرش را افزایش می دهد. ن

وشتن نامه به سردبیر با هدف عوض کردن تصمیم وی یا اعتراض نسبت به نظر داوران، معمولا مشکل را حل نمی کند و به اعتبار شما نیز لطمه می زند. چنانچه حدس میزنید داور مربوطه در چندین مورد دچار اشتباه شده یا گمان می کنید سوء تفاهم کوچکی پیش آمده است، می توانید نامه محترمانه ای به سردبیر بفرستید و استدلال خود را مطرح کنید. شما مجاز هستید هر زمان که صلاح بدانید، مقاله ای را که ارسال کرده اید، با ارسال یک نامه به سردبیر بازپس بگیرید، هرچند این کار اعتبار شما را نزد مجله مورد نظر مخدوش می کند.

 

13- ارسال به مجله دیگر

از همان روزی که مقاله شما رد شد، دوباره دست به کار شوید. نخست کلیه ایراداتی را که داوران به آنها اشاره کرده اند اصلاح کنید، زیرا به علت تخصصی بودن موضوع، ممکن است مقاله تان پس از ارسال به مجله بعدی، مجددا در اختیار همان داور یا داوران قرار گیرد. مجله بعدی را با دقت انتخاب کنید. بهتر است عامل تأثیر آن از مجله قبلی کمتر باشد. پس از خواندن راهنمای نویسندگان، مقاله را به مجله جدید ارسال نمایید.

 

روش های تماس

تلفن دفتر مرکزی-خطوط ویژه: 02144268545

پیامک: 50002357

شبکه های اجتماعی تلگرام – واتس اپ – ایمو:  09102340118

وب سایت:

https://www.118daneshgah.com

ایمیل:

info@118daneshgah.com

لینکدین:

http://tiny.cc/o74xwy

منبع:

http://tiny.cc/pq3xxy

 

 

موسسه پژوهشی ماد دانش پژوهان

مرکز جامع مشاوره و انجام خدمات پژوهشی و پژوهش های دانشگاهی، شماره ثبت 19994

 

1- مقدمه

مقاله علمی معمولا در نتیجه پژوهش منطقی، ژرف و متمرکز نظری، عملی یا مختلط، به کوشش یک یا چند نفر در یک موضوع تازه و با رویکردی جدید با جهت دستیابی به نتایجی تازه، تهیه و منتشر می گردد. چنین مقاله ای در واقع گزارشی است که محقق از یافته های علمی و نتایج اقدامات پژوهشی خود برای استفاده سایر پژوهشگران، متخصصان و علاقمندان به دست می دهد و تهیه گزارش از نتایج مطالعات و پژوهش های انجام شده، یکی از مهمترین مراحل پژوهشگری به شمار می رود؛ زیرا اگر پژوهشگر نتواند دستاوردهای علمی خود را در اختیار سایر محققان قرار دهد، پژوهش او هر اندازه هم که مهم باشد، به پیشرفت علم کمکی نخواهد کرد؛ چون رشد و گسترش هر عملی از طریق ارائه و به هم پیوستن دانش فراهم آمده از سوی فردفرد اندیشمندان آن علم تحقق می یابد.

همان طور که پژوهشگر پیش از اقدام به پژوهش، نیازمند توجه و بررسی یافته های علمی پژوهشگران قبل از خود است تا بتواند یافته های علمی خود را گسترش بخشد، دیگران نیز باید بتوانند به یافته های پژوهشی او دسترسی پیدا کنند و با استفاده از آنها فعالیت های علمی خود را سازمان داده، در ترمیم و تکمیل آن بکوشند. از امتیازهای مهم یک مقاله می توان به مختصر و مفید بودن، به روز بودن و جامع بودن آن اشاره کرد؛ زیرا محقق می تواند حاصل چندین ساله پژوهش خود در یک رساله، پایان نامه، پژوهش، یا حتی یک کتاب را به اختصار در یک مقاله علمی بیان کند تا پژوهشگران دیگر بتوانند با مطالعه آن مقاله از کلیات آن آگاهی یابند و در صورت نیاز بیشتر، به اصل آن تحقیقات مراجعه کنند. بدین منظور، امروزه نشریات گوناگونی در زمینه های مختلف علمی- پژوهشی نشر می یابد و مقاله های به چاپ رسیده در آنها، اطلاعات فراوانی را در اختیار دانش پژوهان قرار می دهند. لازم است محققان با شیوه تدوین مقالات علمی آشنا باشند تا بتوانند با استفاده از شیوه های صحیح، با سهولت، نتایج تحقیقات و مطالعات خود را به صورت مقاله در اختیار علاقه مندان قرار دهند. نوشتن مقاله مستم رعایت اصولی در ابعاد مختلف محتوایی، ساختاری و نگارشی است.

 

 

2- ملاک های محتوایی مقاله

 یکی از مهمترین ابعاد مقاله علمی، محتوای علمی و ارزشمندی کیفی آن است. مقاله باید یافته های مهمی را در دانش بشر گزارش نماید و دارای پیامی آشکار باشد؛ بنابراین پیش از تهیه مقاله، محقق باید از خود بپرسد که آیا مطالب او آنقدر مهم است که انتشار آن قابل توجیه باشد. آیا دیگران از آن بهره خواهند برد؟ و آیا نتایج پژوهش او، کار آنها را تحت تأثیر قرار خواهد داد. در اینجا به چندین اصل مهم از اصول و معیارهای محتوایی پژوهش علمی اشاره می گردد که توجه به آنها قبل از تهیه مقاله به ارتقای کیفیت آن کمک می نماید.

·        فرایند تفکر»: تفکر، تلاش برای معلوم کردن مجهول با استفاده از علوم موجود است. بنابراین اساسی ترین محور محتوایی یک پژوهش علمی، آن است که مجهولی را روشن نماید. بر این اساس، هر پژوهش علمی در پی پاسخ دادن به پرسش هایی است که تاکنون برای مخاطبان کشف نشده است. از این رو پژوهش علمی همیشه با طرح یک یا چند سئوال آغاز می شود که محقق در صدد پاسخگویی به آنهاست.

·        منطقی بودن: منطق که راه درست اندیشیدن (تصور) و صحیح استدلال آوردن (تصدیق) را می آموزاند، ابزار ضروری یک مقاله علمی است و محقق باید شایستگی لازم را در استدلال آوردن، تحلیل محتوا و نتیجه گیری داشته باشد. قواعد تعریف، طبقه بندی، استنباطهای قیاسی و استقرایی، روش های مختلف نمونه برداری و غیره همه از ویژگی های منطقی یک مقاله علمی است که محقق باید به آنها توجه داشته باشد.

·        انسجام و نظام دار بودن: مرتبط بودن اجزای مختلف مقاله با همدیگر، همچنین متناسب بودن آنها با عنوان مقاله و ارتباط عناوین فرعی با همدیگر، از جمله مواردی است که به تحقیق، یکپارچگی و انسجام می بخشد. بر این اساس، محقق باید عناوین فرعی مقاله خود را با نظمی منطقی از یکدیگر مجزا کرده، ارتباط بخش ها را مشخص نماید.

·        تراکمی بودن: از آنجا که هدف پژوهش پاسخ دادن به سئوال هایی است که تا آن زمان دست کم از نظر محقق، پاسخی منطقی برای آن وجود نداشته است، هر پژوهش علمی باید از یک سو به منظور کشف دانش جدید، و از سوی دیگر، برای تکمیل دانش، صورت پذیرد. بنابراین هدف اصلی یک مقاله، کشف یا تکمیل دانش بشری است، نه تکرار دوباره آن با عبارات مختلف. تناسب موضوع با نیازهای فعلی جامعه علمی: هر پژوهش علمی باید نیازهای اساسی جامعه علمی خود را در نظر گرفته، در صدد حل آن مسایل برآید؛ بنابراین از طرح موضوعاتی که از اولویت تحقیقی برخوردار نیستند و جامعه علمی، بدانها نیاز ندارد، باید احتراز نمود.

·        خلاقیت و نوآوری: هر تحقیق علمی زمانی می تواند در ارتقای سطح دانش، موفق و موثر باشد که از فکری بدیع و خلاق برخوردار باشد. مقالاتی که به جمع آوری صرف بسنده می کنند، نمی توانند سهم عمده ای در پیشرفت دانش بشری داشته باشند.

·        توضیح مطلب در حد ضرورت: از جمله مواردی که محقق در گزارش نویسی پژوهش خود (مقاله) باید بدان توجه کند، پرهیز از حاشیه روی و زیاده گویی افراطی است؛ همچنان که خلاصه گویی نباید به حدی باشد که به ابهام و ایهام منجر شود؛ بر این اساس محقق باید به حدی مطالب را تبیین کند که مقصود وی برای خواننده، روشن شود.

·        متناسب بودن با نظریه ها: هر رشته علمی، متشکل از نظریه ها و قوانینی است که مورد اتفاق صاحب نظران آن فن است. یافته های به دست آمده در تحقیقات میدانی یا توصیفی نباید با قوانین کلی آن رشته تخصصی منافات داشته باشد.

·        اجتناب از کلی گویی: هدف نهایی علم، صورتبندی یک نظریه» و تبیین کردن»  آن ار اصول مهم می باشد. از این رو محقق باید بتواند مباحث علمی خود را به روشنی توضیح دهد و با زبان گویا آن را تبیین و از کلی گویی اجتناب نماید.

·        گزارش روش شناسی تحقیق: تحقیق» فرایندی است که از طریق آن می توان درباره ناشناخته ها به جست و جو پرداخت و از آن، شناخت لازم را کسب کرد. در این فرایند چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافته ها روش شناسی» نامیده می شود. این سئوال که چگونه داده ها باید گردآوری شود و مورد تفسیر قرار گیرد، به طوری که ابهام حاصل از آنها به حداقل ممکن کاهش یابد؟ از موارد مهم تحقیق علمی است.

·        یک تحقیق علمی زمانی می تواند مطالب خود را به اثبات برساند که از روش گردآوری مناسبی برخوردار  و آن روش ها در مقاله به خوبی بیان شده باشد.

 

3- چهارچوب مقاله و قواعد مقاله نویسی

 تحقیق و پژوهش از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به جرات می توان گفت که همه پیشرفت های علمی صنعتی پژوهشی تکنولوژی و جامعه شناسی بر پایه تحقیق و پژوهش استوار است. اصلی ترین و مهمترین شیوه ارائه نتایج یک مطالعه و تحقیق، تهیه مقاله پژوهشی است و محققی در صحنه تولید و انتشار علمی موفق است که بتواند نتایج پژوهش خود را در مجلات معتبر پژوهشی به چاپ برساند. از آنجا که نوشتن صحیح و مناسب یک مقاله یک رکن اساسی برای چاپ مقالات علمی می باشد، در اینجا سعی شده است که به بررسی روش های صحیح نگارش مقالات پژوهشی پرداخته شود. به طور کلی هر مقاله پژوهشی شامل اجزای اصلی زیر است:

·        عنوان

·        نام نویسنده یا نویسندگان . اطلاعات تماس

·        چکیده

·        واژگان کلیدی

·        مقدمه

·        مبانی نظری تحقیق

·        روش تحقیق

·        یافته های تحقیق

·        بحث و نتیجه گیری

·        فهرست منابع

 

3-1- عنوان مقاله

اولین بخش یک مقاله عنوان است که باید اشتراکاتی با موضوع اصلی تحقیق داشته باشد و به شکلی جذاب جمله بندی شده باشد. نکات زیر در انتخاب عنوان مقاله قابل توجه هستند:

·        عنوان مقاله حتی الامکان باید دقیق و رسا بوده و از به کار بردن اصطلاحات نا آشنا یا اختصاری خودداری شود.

·        عنوان مقاله حتی الامکان باید جمله خاصی باشد که نکات اصلی و عمده موضوع را در بر داشته باشد.

·        اگر کلماتی در توصیف ویژگی مطالعه شما نقش کلیدی دارند حتما در عنوان گنجانیده شود.

·        هیچ گاه نباید در عنوان مقاله نتیجه پژوهش را به صورت ثابت شده ذکر نمود.

 

3-2- نویسندگان و آدرس ها

اسامی نویسندگان و همکارانی که در مطالعه شرکت داشته اند باید بطور کامل ذکر شود. همچنین نویسنده اصلی که مسئول ارتباط با خوانندگان است باید مشخص شده و آدرس کامل و ایمیل وی در اختیار خوانندگان قرار گیرد.

 

3-3- چکیده تحقیق

 چکیده پس از عنوان بیشتر از سایر بخشهای یک مقاله خوانده می شود و در چکیده قسمت های مختلف مقاله شامل مقدمه، اهداف، روشها و نتایج تحقیقق بصورت خلاصه ذکر می شود. متن بسیاری از مقاله ها به طور کامل در دسترس ما نیست و گاهی فرصت برای خواندن تمام مقاله نداریم و از این رو چکیده مقاله اهمیت زیادی دارد. در اکثر مجلات تعداد کلمات چکیده 150 تا 250 کلمه محدود است.

 

3-4 واژگان کلیدی

چند واژه کلیدی که از اهمیت زیادی در مطالعه برخوردارند، در این قسمت ذکر می شود. ضمن این که با ذکر واژه های کلیدی در سایتهای علمی می توان به دنبال مقاله نیز گشت. به طور معمول تعداد این واژه ها حدود 6-5 کلمه در نظر گرفته می شود.

 

3-5- مقدمه

مقدمه یک مقاله پژوهشی ضمن بیان مسئله و تشریح موضوع به آن مسئله پاسخ می دهد که ارزش مطالعه حاضر برای انجام آن چه بوده است. در حقیقت با مطالعه مقدمه یک مقاله پژوهشی، خواننده با مسئله تحقیق آشنا شده و ضرورت انجام پژوهش را درک میکند. متن مقدمه باید روان باشد و حتی الامکان به صورت خلاصه و حداکثر در 2 صفحه تایپ شود.

 

3-6- روش تحقیق

در این قسمت از مقاله چگونگی و روش انجام پژوهش توضیح داده می شود. همچنین، مراحل اجرائی پژوهش و نحوه تجزیه و تحلیل داده ها ذکر می شود.

 

3-7- یافته های تحقیق

در این قسمت نتایج بدست آمده از پژوهش ذکر می شود. نتایجی کلیدی مطالعه باید با کلمات روان و دقیق و بدون بزرگ نمایی ذکر شود. از روشهای مختلفی برای ارائه نتایج استفاده می شود. استفاده از اعداد، جداول و نمودارها کمک ارزنده ای به ارائه مطلب بطور ساده تر می نماید اما لازم است داده های جداول و نمودارها به طور کامل تشریح شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. در مواردی که از روش ها و آزمون های آماری برای بررسی نتایج و تحلیل داده ها استفاده شده باشد، باید نوع آن نیز ذکر شود.

 

3-8- بحث و نتیجه گیری

در این قسمت به تفسیر نتایج ارائه شده می پردازیم. همچنین می توان به مقایسه نتایج به دست آمده از مطالعه حاضر با نتایج سایر مطالعه ها پرداخت و با توجه به مجموعه شواهد نتیجه گیری نمود. در صورت وم می توان پیشنهادهایی برای انجام مطالعات بهتر و کامل تر در آینده ارائه داد.

 

3-9- فهرست منابع

در پایان لازم است کلیه منابعی که در تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند، به شیوه ای مطلوب ذکر شوند. شیوه نگارش منابع در نشریات مختلف متفاوت است و بهتر است از راهنمایی این نشریات و شرایط نگارش مقالات کمک بگیریم.

 

روش های تماس

تلفن دفتر مرکزی-خطوط ویژه: 02144268545

پیامک: 50002357

شبکه های اجتماعی تلگرام – واتس اپ – ایمو:  09102340118

وب سایت:

https://www.118daneshgah.com

ایمیل:

info@118daneshgah.com

لینکدین:

http://tiny.cc/o74xwy

منبع:

http://tiny.cc/pq3xxy

 

 

موسسه پژوهشی ماد دانش پژوهان

مرکز جامع مشاوره و انجام خدمات پژوهشی و پژوهش های دانشگاهی، شماره ثبت 19994

 

در اغلب دانشگاههای دنیا یکی از شرایط دریافت درجه کارشناسی ارشد و دکتری، ارائه گزارشی مکتوب از یک کار پژوهشی مستقل و مفصل است، که دانشجو با راهنمایی حداقل یکی از استادان اجرا کرده باشد. معمولا این گزارش مکتوب را در مقطع کارشناسی ارشد پایان نامه» و در مقطع دکتری رساله» می نامند. البته در زبان فارسی اغلب واژه پایان نامه» عام تر است و درباره رساله های دکتری نیز به کار می رود. در بسیاری از دانشگاه ها علاوه بر ارائه این گزارش مکتوب، لازم است دانشجو با حضور در جلسه دفاع گزارشی شفاهی نیز از عملکرد خود ارائه دهد و پاسخگوی پرسش های داوران نیز باشد. از این رو، تنها ارائه متن پایان نامه شرط کافی برای احراز مدرک کارشناسی ارشد و دکتری نیست و دانشجو باید در حضور داوران توانایی خود را درباره موضوع مورد پژوهش نشان دهد. بر این اساس، موفقیت در تدوین و نگارش پایان نامه فرایندی است که ماه ها زمان می برد و در اجرای آن افراد متعددی نقش دارند. گذر از این مرحله در دوره کارشناسی ارشد به شش تا نه ماه زمان نیاز دارد. اما در دوره دکتری، بسته به شیوه تدریس در این دوره، اجرای پژوهش، تدوین و نگارش رساله در مجموع بین سه تا پنج سال، و گاهی حتی بیشتر از آن، طول می کشد. در برخی از کشورها، مثل ایران، دوره دکتری شامل دو بخش اصلی آموزش و پژوهش است. دوره آموزش که مستم گذراندن واحدهای مشخصی است، برای دو سال نخست پیش بینی شده و دو سال بعد، پس از موفقیت در آزمون جامع، مربوط به اجرای پژوهش و تدوین رساله است. اما در برخی از کشورها، مثل انگلستان، که دوره دکتری در آنها پژوهش محور است، دانشجویان از ابتدای دوره پژوهش خود را آغاز می کنند. آنان سه سال نخست را به اجرای پژوهش (ارائه پروپوزال، مرور پیشینه، گردآوری و تحلیل داده ها) و سال چهارم را به تدوین و نگارش متن نهایی رساله می پردازند. از این رو، زمان لازم برای نگارش رساله دکتری، بسته به شیوه مرسوم دانشگاهها، بین سه تا پنج سال متغیر است.

 

تعریف پایان نامه و رساله

پایان نامه که در واقع گزارش مفصلی از یک کار پژوهشی مستقل است باید دارای مشخصات و ویژگی هایی باشد که آن را از نظر استادان راهنما و مشاور و سپس نزد داوران قابل قبول سازد. اما از آنجا که معمولا اجرای پایان نامه نخستین کار پژوهشی دانشجویان است، اغلب آنان در انجام این کار با دشواری های متعدد مواجه می شوند. خوشبختانه راهنمایی استادان راهنما و مشاور تا حد زیادی از این دشواری ها می کاهد.

در واقع، پایان نامه گزارشی است کامل، از فرایند یافتن پاسخ یک پرسش یا یافتن راه حل یک مسئله که محققی آن را بر عهده گرفته و به پایان رسانده است، مشروط بر اینکه همه مراحل تحقیق را از زمانی که به شکل پرسش یا مسئله بوده، تا وقتی که به شکل نتایج مدون و مرتب که با تجزیه و تحلیل اعداد و مستدل شده است، را در بر گیرد.

مراحل اصلی اجرای پژوهش و نگارش پایان نامه عبارتند از: انتخاب موضوع، بررسی سابقه و پیشینه موضوع، اجرای پژوهش (انتخاب روش و جامعه پژوهش، نمونه گیری، گردآوری و تحلیل داده هاست)، تدوین پایان نامه و نگارش متن آن، و سرانجام ارائه گزارش شفاهی در جلسه دفاع و پاسخ گویی به داوران.

 

جایگاه پایان نامه در تولید دانش

حجم عمده ای از پژوهش های دانشگاهی در قالب پایان نامه ها انجام می شوند و بسیاری از مقالات علمی مستخرج از همین پایان نامه ها و رساله ها هستند. از این رو، پایان نامه ها نقش مهمی در تولید دانش جدید دارند. به بیان دیگر، پایان نامه نه تنها تمرین پژوهش برای دانشجویان است، خود یکی از روش های تولید دانش جدید محسوب می شود. تنها نکته ای که ممکن است سودمندی پایان نامه ها را در این فرایند تا حدودی کمرنگ سازد، عدم انتشار آنها در سطح وسیع است. زیرا معمولا علاوه بر نسخه ای که به داور برای ارزیابی ارائه می گردد، فقط چند نسخه محدود از هر پایان نامه تکثیر می شود. معمولا یک نسخه در گروه آموزشی و دانشکده، نسخه ای دیگر در کتابخانه دانشگاه محل تحصیل دانشجو و چند نسخه دیگر نیز نزد استاد راهنما و مشاور می ماند. در نهایت نسخه ای از هر پایان نامه در مراکز ملی علمی کشورها به امانت داده می شود. مثلا در ایران نسخه ای از تمام پایان نامه های دانشجویان سراسر کشور و دانشجویان ایرانی خارج از کشور در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) نگهداری می شود. بنابراین، در مجموع شاید حدود ده نسخه از هر پایان نامه تکثیر شود و این مسئله از سطح دسترس پذیری محتوای پایان نامه ها می کاهد. با این حال، استخراج مقاله از پایان نامه ها راهکار مؤثری برای ارتقای سطح دسترس پذیری اطلاعات آنهاست. در برخی از دانشگاهها نیز امروزه متن کامل پایان نامه ها به صورت الکترونیکی نگهداری می شود و با رعایت مقررات خاص امکان دسترسی به این آثار به صورت الکترونیکی پیش بینی شده است.

 

نقش استاد راهنما، مشاور و داور

 استادان راهنما، مشاور و داور، نقش های ویژه ای در فرایند تدوین پایان نامه دارند. نقش استاد راهنما در این میان بسیار ممتاز است، زیرا او بیشترین تعامل را با دانشجو در تمام مراحل کار دارد و می تواند با رهنمودهای خود دانشجو را به مسیر درست پژوهش هدایت کند. البته نباید فراموش کرد که در نهایت مسئولیت اصلی هر پایان نامه با خود دانشجوست و استاد راهنما، همان طور که از نامش پیداست، فقط نقش راهنمایی دانشجو را بر عهده دارد.

استاد مشاور به عنوان ناظر بر فرایند اجرای پژوهش در مواردی که استاد راهنما تشخیص دهد، دیدگاه های می خود را در اختیار استاد راهنما و دانشجو قرار میدهد. اما معمولا تصمیم گیرنده اصلی در هدایت پایان نامه، استاد راهنماست و استاد مشاور بیشتر درباره کلیات موضوع، روش تحقیق و چگونگی مرور منابع یا موارد مشابه دیدگاه های خود را ارائه میدهد. البته این نقش مشاوره ای به هیچ وجه به معنای کم اهمیت بودن جایگاه استاد مشاور در فرایند پژوهش و تدوین پایان نامه نیست. بلکه این نوع تقسیم بندی کار به نوعی نشان از سهم بیشتری است که از استاد راهنما انتظار می رود و دانشجو نباید برای تمام جزئیات کار خود به استاد مشاور مراجعه کند. البته در عمل بسیار دیده شده است که استادان مشاور با حوصله فراوان و با سخاوتمندی قابل تقدیری در تمام مراحل تحقیق، دانشجویان را از دانش و تخصص خود بهره مند ساخته اند، و به نوعی همچون استاد راهنمای دوم هدایت پایان نامه را همراه با استاد راهنمای اصلی بر عهده داشته اند.

داوران، که حداقل یکی از آنان از دانشگاه دیگری انتخاب می شود، در زمینه موضوع مورد مطالعه تخصص کافی دارند و خود صاحب آثار و تحقیقات متعددی در آن زمینه هستند. از این رو، انتظار می رود استادان داور با توجه به تجربه و تخصصی که دارند بتوانند پایان نامه یا رساله ارائه شده را منتقدانه و منصفانه ارزیابی کنند. متن پایان نامه یا رساله مدتی قبل از تاریخ دفاع برای داوران ارسال می شود تا آنان وقت کافی برای مطالعه آن داشته باشند. پس از مطالعه متن، آنان در جلسه دفاع حاضر می شوند و پس از شنیدن توضیحات دانشجو، پرسشهای خود را مطرح می سازند و انتظار دارند دانشجو از عهده پاسخ گویی به این پرسش ها برآید.

 

جست و جو در منابع و تدوین پیشینه پژوهش

 بی تردید هیچ پژوهشی در خلأ و بدون ارتباط با سایر مطالعات انجام نمی شود، و همواره هر محقق باید به نحوی پیوند تحقیق خود را با سایر تحقیقات نشان دهد. اساسا پژوهش خوب پژوهشی است که ادامه دهنده راهی باشد که دیگران پیموده اند، و خود نیز مبنای کارهای بعدی پژوهشگران آتی قرار گیرد. به بیان دیگر، هر طرح پژوهشی در شبکه ای از پیوندهای میان مطالعات هم موضوع و مرتبط قرار می گیرد، و ترسیم این پیوندها وظیفه ای است که در بخش مرور پیشینه پژوهش انجام می شود.

پایان نامه های تحصیلات تکمیلی نیز از این قاعده کلی مستثنی نیستند، و باید به نحوی پیوند موضوع خود را با آثار قبلی نشان دهند. در اغلب رشته ها، به ویژه در رشته های علوم انسانی و اجتماعی، این پیوند معمولا در فصل دوم پایان نامه ها ترسیم می شود، و اغلب با عنوان ادبیات تحقیق» معرفی می گردد. البته این عنوان ترجمه تحت اللفظی اصطلاح انگلیسی آن است و چندان گویای نقش آن نیست. از این رو، بهتر است این فصل به عنوان پیشینه پژوهش» معرفی شود، که عنوانی گویاتر از ادبیات تحقیق» به نظر می رسد.

برای بررسی پیشینه موضوع تحقیق، دانشجو باید با تعیین دقیق حوزه مورد مطالعه و استفاده از کلیدواژه های اصلی به پایگاه ها و بانک های اطلاعاتی مراجعه کند و به کاوشی عمیق و همه جانبه بپردازد. به سخنی دیگر، در این مرحله باید پژوهشگر به تدوین استراتژی جست وجو» بپردازد. استراتژی جست و جو به معنای شناسایی مناسب ترین کلیدواژه ها و ترکیب آنها به کمک عملگرهای منطقی» است، تا بهترین نتیجه از جستوجو در پایگاه های اطلاعاتی به دست آید.

 

گردآوری و تحلیل داده ها

 گردآوری و تحلیل داده های پژوهشی بخشی حیاتی و بنیادی در همه انواع تحقیقات علمی است. به بیان دیگر، در تمام پژوهشها داده هایی گردآوری شده و به شکلی تنظیم، خلاصه سازی، توصیف، مقایسه و در نهایت تحلیل و تفسیر می شوند. فقط نوع داده های گردآوری شده و چگونگی تحلیل آنها متفاوت است. گاه داده ها کمی و آماری و گاه کیفی و تفسیری اند. گاه از دل طرحها و محیط های آزمایشگاهی استخراج می شوند  و گاه در محیط واقعی و طبیعی به دست می آیند. ابزار گردآوری نیز بسیار متنوع است. مثلا در حوزه های علوم اجتماعی و انسانی معمولا مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه، اسناد و مدارک تاریخی، گروه های کانونی و موارد مشابه از اصلی ترین ابزارها محسوب می شوند. در مقابل علوم پایه و انواع رشته های مهندسی ابزارهای خاص خود را دارند. به هر حال، داده موردنظر هرچه باشد و به هر شکل که گردآوری شود، باید در گردآوری و تحلیل آن اصول پایه رعایت شود.

 

ارائه یافته ها و تفسیر نتایج

 بهترین مجموعه داده های گردآوری شده اگر به دقت تحلیل نشوند و نتایج این تحلیل به روشنی و با ذکر جزئیات کافی به خوانده ارائه نشود، عملا فرایند دشوار گردآوری و تحلیل بی نتیجه مانده است. از این رو دانشجویان باید یافته ها و آموخته های خود را از فرایند گردآوری و تحلیل داده ها به روشنی و با دقت کافی در پایان نامه منعکس سازند. این انعکاس باید به نحوی باشد که خواننده پایان نامه بتواند تصویری از آنچه دانشجو طی اجرای پژوهش موفق به کشف آن شده است، در ذهن خود ترسیم کند. یافته های ارائه شده در پایان نامه باید مستند و به طور کامل متکی بر دادههای گردآوری شده در همان پژوهش باشد. چنانچه قرار است مقایسه ای نیز میان یافته های پژوهش با آثار قبلی صورت پذیرد، این مقایسه فقط باید با آثاری صورت گیرد، که قبلا در فصل مربوط به پیشینه پژوهش» به آنها اشاره شده است.

 

نگارش متن اصلی

پس از اجرای پژوهش، زمان نگارش متن اصلی فرامیرسد. البته با توجه به اینکه قبلا پروپوزال پایان نامه و پیشینه پژوهش تدوین شده، شروع نگارش به معنای شروع از نقطه صفر نیست. بلکه در این مرحله دانشجو باید به سازماندهی و بسط مطالب گردآوری شده بپردازد. در نگارش متن پایان نامه باید تمام اصول نگارش علمی که در مقدمه به آنها اشاره شد، رعایت شود. متن پایان نامه باید روان و عاری از ابهام باشد. بین اجزای متن باید نوعی پیوستگی منطقی دیده شود که تمام اجزای آن را به هم مرتبط سازد. علاوه بر این، متن پایان نامه باید یک دست باشد و دانشجو در تمام بخش های آن به تعاریف عملیاتی ارائه شده در ابتدای پایان نامه وفادار بماند.

 

حضور در جلسه دفاع

در اغلب دانشگاه های دنیا دانشجویان تحصیلات تکمیلی موظفند پس از اتمام نگارش پایان نامه، آن را به دانشگاه تحویل دهند و پس از تعیین داور یا داوران پایان نامه در جلسه ای رسمی حضور یابند، و ضمن ارائه گزارشی شفاهی از کار خود، به پرسش های داوران و پرسشهای احتمالی سایر حاضران پاسخ دهند. در جلسه دفاع مهارت های سخنرانی دانشجو نقشی اساسی دارد، زیرا او ناچار است روایتی صادقانه از ماه ها تلاش خود را در زمانی کوتاه که معمولا بین سی تا ۴۵ دقیقه پیش بینی می شود، ارائه کند. بدیهی است که در زمان اندکی که برای ارائه در نظر گرفته می شود، باید به مهمترین نکات اشاره شود. در غیر این صورت حاضران در جلسه دفاع نمی توانند برداشت درست و دقیقی از فرایند پژوهش به دست آورند. در بسیاری از کشورهای دنیا، از جمله در ایران، جلسه دفاع عمومی است و همه علاقه مندان می توانند در آن شرکت کنند. اما در برخی از کشورها، از جمله انگلستان، جلسه دفاع تنها با حضور دانشجو و داوران داخلی و خارجی برگزار می شود. چنانچه استاد راهنما یا مشاور نیز تمایل داشته باشند، می توانند در این جلسه شرکت کنند. اما فقط دانشجو باید به پرسشهای داوران پاسخ دهد و استاد راهنما یا مشاور فقط می توانند نظاره گر این گفت وگو باشند. داور خارجی که نقش اصلی را در مدیریت جلسه دفاع دارد، از دانشگاهی غیر از دانشگاه محل تحصیل دانشجو دعوت می شود و به همین دلیل داور خارجی نام دارد.

در بسیاری از جلسات دفاع دیده می شود که دانشجویان با استفاده از امکانات نمایشی نرم افزاهایی مثل پاورپوینت به ارائه بخش هایی از پایان نامه می پردازند، که دقیقا به همان ترتیبی است که در متن پایان نامه آمده است. اگرچه استفاده از پاورپوینت و ابزارهای نمایشی مشابه بر جذابیت ارائه می افزاید، هیچ اامی وجود ندارد که دانشجو اسلایدها را یکی پس از دیگری به ترتیب نمایش دهد، و تنها به خواندن محتوای اسلایدها بسنده کند. زیرا بهتر است او ضمن استفاده از این امکانات روایت پژوهش خود را به زبانی ساده برای حاضران تعریف کند. زیرا متن پایان نامه قبل از جلسه در اختیار داوران بوده و پس از آن در اختیار سایر علاقه مندان قرار خواهد گرفت. از این رو، جلسه دفاع فرصتی است که پژوهشگر، که در اینجا دانشجوست، به زبان خود داستان پژوهش خویش را همراه با فرازها و فرودهای آن روایت کند. علاوه بر این نباید فراموش کرد که این جلسه فرصتی است که دانشجو از کاستیها و اشکالات احتمالی متن پایان نامه مطلع شود و قبل از ارائه نسخه نهایی، به رفع این اشکالات بپردازد.

ضمنا نباید فراموش کرد که تقریبا در همه جلسات دفاع داوران پیشنهادهایی برای بهبود کار ارائه می دهند که اغلب نیز این پیشنهادها سودمند است. زیرا داور یا داوران از زاویه ای تازه به متن پایان نامه نگاه می کنند و ممکن است نکاتی از دید دانشجو و استاد راهنما پنهان مانده باشد، که جلسه دفاع فرصت خوبی برای رفع آنهاست. از این رو، چنانچه تذکراتی برای ایجاد تغییرات در متن پایان نامه داده می شود، باید از این نکات استفاده کرد و اشکالات مطرح شده را نوعی خرده گیری تلقی نکرد. در جلسه دفاع دانشجو باید کاملا آرام و خونسرد باشد و از دلهره و نگرانی بی مورد بپرهیزد. این جلسه خود نوعی تمرین یادگیری است، و افراد حاضر در آن بیشتر مشتاق شنیدن یافته های پژوهش انجام شده هستند و اگر پرسش یا نظری مطرح می شود به دلیل توجه به کاری است که انجام شده است. از سویی دیگر، بسیاری اصلاحاتی در متن از پرسش های مطرح شده در جلسه دفاع می توانند افق های تازه ای در ذهن پژوهشگر باز کنند و مسیرهای تازه ای برای استمرار پژوهش بگشایند. همچنین، باید به خاطر داشت که قرار نیست هیچ پژوهشی خود به تنهایی نقطه پایانی بر یک حوزه مطالعاتی محسوب شود، و عاری از هرگونه نقص و عیب باشد. به همین دلیل، نباید نگران پرسش های داوران و حاضران در جلسه بود و باید از دیدگاه های آنان استقبال کرد. توصیه می شود دانشجویانی که در جلسه دفاع از پایان نامه خود حاضر می شوند، نکات مطرح شده را یادداشت کنند، و به ترتیب به آنها پاسخ گویند. پاسخ به این پرسش ها به معنای توجیه کاری که انجام شده نیست، بلکه به معنای تشریح نکاتی است که مبهم مانده است.

 

پس از جلسه دفاع

جلسه دفاع آخرین مرحله در کار تدوین و نگارش پایان نامه نیست. زیرا معمولا پس از آن دانشجو باید اقداماتی تکمیلی را انجام دهد. معمولا در جلسه دفاع داوران از دانشجو می خواهند اصلاحاتی در متن پایان نامه اعمال کند. اگر حجم این اصلاحات کم باشد، فقط کافی است که استادان راهنما و مشاور اعمال اصلاحات را تأیید کنند. اما اگر موارد مطرح شده، کلی و اساسی باشد باید به تأیید مجدد استادان داور برسد. علاوه بر این، توصیه می شود دانشجویان مقاله ای از پایان نامه خود استخراج کنند و با انتشار آن امکان دسترسی افراد بیشتری را به پژوهش اجراشده و نتایج آن فراهم آورند.

 

اخلاق پژوهش

نگارش پایان نامه به عنوان نخستین کار پژوهشی جدی دانشجویان فرصت خوبی برای تمرین اخلاق پژوهش است. منظور از اخلاق پژوهش رعایت تمام نکات اخلاقی در حفظ حریم و حقوق افرادی است که به نحوی با پژوهش ما مرتبط هستند. مثلا حقوق مؤلفانی که آثارشان را مطالعه کرده ایم، با استناد به آن آثار رعایت شود. در ضمن اطلاعات شخصی و محرمانه کسانی که به پرسشنامه تحقیق ما پاسخ گفته اند باید محفوظ و مخفی بماند. همچنین، صداقت در بیان یافته های پژوهش به همان شکل که هستند، حتی اگر با پیش فرض ها و فرضیه های ما همخوانی ندارند، جزء مصادیق اخلاق پژوهش است. پژوهشگر باید در گزارش تحقیق خود صادق، امین، منصف، و بی طرف باشد. سوگیری در پژوهش به هر شکل و در هر مرحله که اتفاق افتد تنها پژوهشگر را از درک واقعیت ها باز می دارد.

 

تعامل با استاد راهنما و سایر موارد

دانشجویان در اجرای پژوهش خود و تدوین پایان نامه از راهنمایی استاد راهنما و مشاوره استاد مشاور بهره مند می شوند. این وظیفه دانشجوست که با تدبیری منطقی بیشترین بهره را از دانش استادان راهنما و مشاور ببرد. یکی از مشکلات رایج در این تعامل عدم وجود تعریفی مشخص از هدایت و مشاوره پایان نامه است. به بیان دیگر، ممکن است برخی از دانشجویان تعریف واقع بینانه ای از نقش استاد راهنما و مشاور نداشته باشند. هدایت پایان نامه از سوی استاد راهنما ااما به معنای حضور مستمر و گام به گام او در تمام جزئیات و تمام مراحل تحقیق نیست. بلکه استاد راهنما باید دانشجو را به مسیر درست پژوهش هدایت کند، و او را از حرکت در مسیر اشتباه باز دارد. وظیفه دیگر استاد راهنما و مشاور طرح سؤالاتی است که ذهن دانشجو را به تکاپو و جنب و جوش بیشتر و مطالعه و جست وجوی گسترده تر در منابع ترغیب کند.

 

روش های تماس

تلفن دفتر مرکزی-خطوط ویژه: 02144268545

پیامک: 50002357

شبکه های اجتماعی تلگرام – واتس اپ – ایمو:  09102340118

وب سایت:

https://www.118daneshgah.com

ایمیل:

info@118daneshgah.com

لینکدین:

http://tiny.cc/o74xwy

منبع:

http://tiny.cc/i2fkxy

 

 

موسسه پژوهشی ماد دانش پژوهان

مرکز جامع مشاوره و انجام خدمات پژوهشی و پژوهش های دانشگاهی، شماره ثبت 19994

پروپوزال یا روش تحقیق در واقع روش مدون و مکتوب و مستندی است که پژوهشگر و یا محقق با توجه به آن و استناد به آن مسیر تحقیقش را ترسیم و معرفی می کند، تا هم برای خویش و تیم تحقیقش به صورت مستند و قابل ارجاع مسیر تحقیقش را شفاف کند و هم برای داوران و ناظران و مشاوران و راهنمایان طرح وضعیت را آشکار کرده و ذهن ایشان را با نظارت یا مباشرت و مشاورت همراه و هم سو کند.

 

تدوین پروپوزال

پروپوزال یا طرح تحقیق، ابتدایی ترین و در عین حال اساسی ترین عنصر تدوین پایان نامه است و می توان آن را مهم ترین و جدی ترین کار پیش از شروع تحقیق دانست، زیرا پروپوزال در واقع نقشه و راهنمای انجام تحقیق است، متشابه با بنا کردن یک ساختمان که درابتدا نقشه آن طراحی و ترسیم می گردد و سپس بر اساس نقشه از پی ریزی و فونداسیون تا دکوراسیون داخلی ادامه می یابد.

برای نگارش پروپوزال استانداردهای مختلفی وجود دارد که جهت آشنایی، یکی از روش های مرسوم نگارش پروپوزال معرفی می گردد. این روش در بیشتر دانشگاه های جهان مورد قبول و اجرا است، لذا پیشنهاد می شود استاندارد های فوق جهت نگارش پروپوزال مطالعه و در عمل رعایت شوند.

 

انتخاب موضوع پروپوزال

موضوع یا مساله انتخابی توسط دانشجویان برای پایان نامه تحصیلی قاعدتا باید حاوی نکات و خصوصیات زیر باشد:

·        موضوع پایان نامه باید با آموزش های دوره تحصیلی هماهنگی و انطباق داشته باشد.

·        پایان نامه باید حاوی موضوع و مساله ای تخصصی و مشخص باشد.

·        موضوع و مساله مورد تحقیق باید جدید و مستم نوآوری علمی و تحقیقاتی باشد.

·        پس از انتخاب موضوع، باید با مراجعه به منابع و مراجع معتبر، از تکراری نبودن موضوع مورد مطالعه اطمینان کامل حاصل شود.

 

طراحی تحقیق

برای پیشبرد مناسب هر تحقیق علمی، دسترسی به چارچوبهای مناسب تحقیق اامی است. طراحی تحقیق به نوع و دامنه اهداف، طبیعت مساله مورد بررسی و روشهای مناسب برای پیشبرد آن بستگی دارد. به این ترتیب، برای طراحی مناسب تحقیق باید توجه داشت که هر طرح تحقیق بایستی لاقل شامل اجزاء زیر که با یکدیگر در ارتباط تنگاتنگ و کنش متقابل قرار دارند، باشد:

·        تعریف قالب تحقیق و مساله مورد بررسی

·        بیان ماهیت تحقیق

·        تبیین منابع تحقیق

·        تبیین اهداف تحقیق

·        محدوده مکانی تحقیق

·        محدوده زمانی تحقیق

·        ابعاد و دامنه تحقیق

·        زمینه های عینی انتخاب داده ها و امکان دستیابی به اطلاعات

·        انتخاب فنون و روشهای گرد آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز

جنبه هایی که بر این اساس در طراحی تحقیق مطرح می شوند را به طور کلی می توان به این صورت پاسخ به پرسشهای (چه چیزی؟)، (کجا؟)، (چرا؟)، (چه موقع؟)، (از چه طریقی؟) در نظر گرفت. علاوه بر این، طرح تحقیق باید حاوی جنبه های زیر باشد:

·        از چه دیدگاهی با مساله مورد بررسی برخورد خواهد شد؟

·        چه روشهایی مورد استفاده قرار خواهد گرفت؟

·        کدام فنون و تدابیر بیشترین تاثیر را در پیشبرد مطلوب تحقیق به دنبال خواهد داشت؟

 

عنوان بندی تحقیق

انتخاب عنوان تحقیق نخستین گام در طراحی تحقیق به شمار می رود. عنوان تحقیق باید روشن، موجز و فشرده و گویای مساله مورد بررسی باشد. برای تعمیق بیشتر بررسیها و تحدید مناسب دامنه تحقیق، لازم است قلمرو تحقیق هم از نظر مکانی و هم از نظر زمانی محدود گردد.

در همین ارتباط، گاهی بر جنبه یا جنبه های معینی از موضوع تحقیق تاکید می شود در این گونه موارد، پس از عنوان اصلی تحقیق، از عبارت با تاکید بر استفاده می شود. در برخی موارد دیگر، عنوان تحقیق با مورد شناسی همراه می شود که در این گونه موارد، پس از عنوان اصلی، لفظ مورد به کار می رود.

 

انواع تحقیق علمی

تحقیق علمی انواع گوناگونی دارد. انواع تحقیق علمی را می توان به طرق مختلف و بر مبنای معیارهای متنوع تعیین نمود. در فرمهای تحقیقاتی، از جمله فرم طرح تحقیق پایان نامه تحصیلی، معمولا انواع زیر پیش بینی شده است که در اینجا تعریف هریک از آنها مطرح می گردد:

 

·        مطالعه کاربردی: این نوع مطالعه به تحقیقاتی گفته می شود که به منظور تدوین و گسترش مهارتها و شیوه های جدید و نیز حل مسایل مربوط به موضوع یا محدوده مورد بررسی طراحی و اجرا شود.

·        مطالعات نظری: این گونه مطالعات غالبا با هدف افزایش شناخت علمی نسبت به رخدادها و پدیده ها، در پی اثبات صحت و سقم داوریها، فرضیات، نظریه ها، و احکام علمی است.

·        مطالعات بنیادی: این نوع مطالعه از لحاظ پای بندی به مباحث محض علمی، به مطالعات نظری شباهت دارد. با این تفاوت که نظریه پردازی را با میدان تجربه از طریق بررسی های میدانی در هم می آمیزد و از این لحاظ در پی محک زدن نظریه در میدان عمل است.

علاوه بر این، نوع دیگری از مطالعات نیز مطرح است که به مطالعات اجرایی شهرت یافته اند. این گونه مطالعات معمولا از تحقیقاتی به شمار می روند که با هدف از پیش تعیین شده در پی یافتن راه های بهینه به اجرا در آوردن تها، برنامه ها و طرحهای عمرانی و توسعه ای هستند.

 

بیان مسئله و موضوع تحقیق

مساله تحقیق خود حول موضوعی از موضوعات مختلف دور خواهد زد، یعنی محقق باید قادر باشد در چارچوب موضوع (یا به عبارت بهتر: مقوله یا قضیه ای کلی)، مساله ای یافته، به تدوین آن بپردازد. هر تحقیق علمی عملا با طرح و تدوین یک مساله آغاز می گردد، زیرا که هدف غایی انجام هر تحقیق، اساسأ، یافتن پاسخ مناسب برای جنبه های مجهول یک مورد و یا چاره جویی مناسب برای مسائل و مشکلات موجود است.

بیان دقیق مساله، یا آنطور که معمولا نوشته می شود، محقق باید از میان پیچیدگی رخدادهای مورد مشاهده، موارد مهم و مرتبط (تعیین کننده) را که به بهترین وجه در تبیین مساله مورد بررسی به کار می آیند، انتخاب نماید. به عبارت دیگر، بتواند از این طریق، ارتباطات بنیادی موجود میان عناصر گوناگون پیچیدگی (مساله) را نشان دهد.

طرح مساله، در واقع شرط اساسی طراحی مناسب هر گونه طرح تحقیق کارآمد به شمار می رود. در واقع، تحقیق علمی زمانی آغاز می شود که مساله ای عینی یا ذهنی مطرح گردد البته، توانمندی محقق در دیدن مسائل و مشکلات چیزی نیست که با آموزشهای رایج دانشگاهی فراهم آید این امر به استعدادهای ذاتی،  نکته سنجی فردی و البته به تحصیلات و ممارست محقق در امور پژوهشی بستگی دارد. با این وجود، برای تدوین مساله تحقیق می توان شرایط لازم را فراهم آورد مطالعه مآخذ مناسب در زمینه روشهای تحقیق، تامل و تدقیق درباره موضوع مورد نظر، مراجعه به افراد اهل فن (تحقیق و جستجوی منابع اطلاعاتی و مطالعه دقیق مآخذ در دسترس از جمله این شرایط به شمار می رود. البته در این راه محققی موفق خواهد بود که بتواند با دیدی پرسشگر و انتقادی امور مذکور را به انجام رسانده، حس کنجکاوی و قدرت تفکر خود را نسبت به موضوع تحقیق گسترش دهد. بر این مبنا، می توان برای تدوین مساله تحقیق مراحلی قائل شد که قائدتا عبارتند از:

·        یافتن مساله ای حول یک موضوع که به راه حل نیازمند باشد

·        تعیین حدود و دامنه تحقیق.

·        قابل اجرا بودن تحقیق.

·        سولات و فرضیه تحقیق

محقق برای توجه و جهت دادن به روند بررسی خود، پرسشهایی مطرح می سازد. آشکار است که هر قدر اطلاعات محقق نسبت به مساله مورد بررسی بیشتر باشد، بهتر می تواند به طرح سوالات مناسب درباره مساله مورد تحقیق بپردازد. به این ترتیب محقق می کوشد تا بر اساس دانسته ها و اطلاعات اولیه خود درباره ماهیت، ویژگیها و روندهای حاکم بر رخداد یا پدیده مورد بررسی و یا عوامل و نیروهای اثرگذار بر آن، به طرح پرسشهایی درباره آن بپردازد. این پرسشها که برای توجه و جهت دادن به روند بررسی مطرح می گردند، با چرا؟ چگونه؟ و چه چیز؟ شروع می شوند.

به دنبال آن، محقق لازم است برای سؤالات خود، پاسخ (یا پاسخ های) مناسب و در خور ارائه نماید. بیان علمی این گونه پاسخها در قالب عبارات منطقی را فرضیه می نامند. به عبارت دیگر، فرضیه حکم یا گمانه ای زیرکانه و علمی است که محقق درباره ماهیت، ارتباط و چگونگی شکل گیری اولیه، تحول و آینده یک پدیده یا رخداد ابراز می دارد. به این ترتیب، هر فرضیه قاعدتا باید دارای ویژگیهای زیر باشد:

·        از نظر علمی روشن و در عین حال، استوار و منطقی باشد

·        در چارچوب مباحث علمی قابل توجیه و ادراک باشد و

·        از نظر روش شناسی و شیوه های تحقیقاتی قابل بررسی و پیگیری باشد.

 

آزمون فرضیات

فرضیات یا پیش فرض ها تنها از طریق بررسی های دقیق علمی اثبات یا رد می شوند. به هر تقدیر، پیش از آزمون فرضیه ها لازم است پرسش های زیر به درستی مطرح و پاسخ داده شوند:

·        آیا مفاهیم مورد استفاده اصولا قابل بررسی هستند، یعنی مفاهیم و متغییرها را می توان در وضعیت های مشخص تبیین نمود؟

·        آیا رابطه بین متغییرها طوری هست که بتوان صحت و سقم آن را از طریق عملیات تحقیقاتی به اثبات رساند؟ آیا از قبل شاهدی دال بر صحت یا سقم این رابطه وجود دارد؟

·        آیا می توان طرح تحقیق جدی و مناسبی را بر مبنای آن پیش بینی نمود؟

·        آیا متغییرها در همین چارچوب مطرح هستند یا می توان آنها را به همین نحو در وضعیتهای دیگر نیز به کار گرفت؟

·        آیا توان تعمیم منوط به محیط و مکان خاص است. یعنی تنها در بستر و محدوده مورد بررسی صادق است یا می توان آن را ضمنا در سایر وضعیتهای محیطی یا مکانی نیز اعمال نمود؟

·        اگر برخی از عوامل دخیل در روند بررسی در معرض تغییر قرار دارند، آیا عوامل به درستی قابل تشخیص و تفکیک هستند تا محقق بتواند چگونگی تغییر این عوامل در روند تحقیق را ارزیابی نماید؟

·        آیا نظام تحقیق طوری طراحی شده است که ارتباط بین اجزاء به درستی برقرار شده باشد و در وضعیت های خاص امکان پیش بینی را نیز فراهم آورد؟

از سوی دیگر، نباید تصور شود که محقق ااما باید به دنبال اثبات بی چون و چرای صحت فرضیات خود باشد. بلکه پیش و بیش از آن باید در جستجوی نتایج مثبت و یا منفی آن در روند بررسی دقیق و به دور از تعصب باشد. ضمنا باید توجه داشت که نتایج منفی در این ضمینه به همان اندازه اهمیت دارند که نتایج مثبت.

 

اهداف تحقیق

البته نخستین هدف در مطالعه علمی، دانش افزایی و پربار کردن بدنه شناخت و معرفت بشری در زمینه ای معین است. از این گذشته، هدف تحقیق می تواند حول شناسایی عوامل و نیروهای تاثیر گذار بر پدیده یا رخداد مورد مطالعه و همچنین راههای بهینه سازی وضعیت و یا چاره جویی برای مساله یا معضل مورد بررسی طراحی شود.

 

ضرورت انجام تحقیق

ضرورت مطالعه در زمینه های معین را پیش از هر چیز ناشناخته بودن کلیت و یا ابعادی از پدیده یا رخداد مورد بررسی تعیین می کند. در برخی از موارد ضرورت مطالعه از طریق فوریت حل مساله و یا چاره جویی برای معضلات خاص مبتلا به توجیه می شود. در این ارتباط، توضیح ضرورت هر مطالعه با اهداف متصور و تعیین شده برای آن بستگی مستقیم دارد.

 

 

 

پیشینه تحقیق

در پیشینه تحقیق، تمام مطالعاتی که به طریقی با موضوع و مساله مورد بررسی ارتباط دارند، مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرند. این مطالعات ممکن است در محل یا حیطه مکانی مورد بررسی و یا در سایر محل ها و نواحی به انجام رسیده باشد. به هر تقدیر، در این قسمت محقق می کوشد با بررسی مطالعات مشابه دیگر، به وجوه تمایز مطالعه خود با دیگر بررسی ها بپردازد و از این طریق، جنبه های نوجویانه و بدیع بررسی های خود را نشان دهد. مقالات، پایان نامه ها، طرحهای تحقیقاتی (با ذکر مختصری از نتیجه کار) در این قسمت گنجانده می شود.

 

مراحل تحقیق

انجام تحقیق را قاعدتا به مراحلی چند تقسیم می کنند. برخی این مراحل را خلاصه و در سه - چهار مرحله مطرح می سازند. در عوض بعضی دیگر مراحل متعدد چندی را پیشنهاد می نمایند. البته می توان برای سهولت کار تمامی این مراحل گوناگون را به ۴ مرحله اصلی به شرح زیر تقسیم کرد:

·        انتخاب و تدوین موضوع

·        گردآوری دادها و اطلاعات لازم

·        طبقه بندی و تحلیل داده ها

·        ارائه یافته ها و نتایج تحقیق.

روشن است که هریک از مراحل بالا خود به زیر مرحله های چندی تقسیم می شوند. به این ترتیب، مراحل تحقیق را می توان به نحو منظم به شرح ذیر مطرح ساخت:

·        تعیین محدوه موضوع یا مساله مورد بررسی

·        بیان دقیق وروشن مساله با موضوع مورد بررسی